militaria, 1934
T-35 – czołg ciężki konstrukcji radzieckiej z okresu przed II wojną światową.

Czołgi ciężkie T-35 weszły na uzbrojenie samodzielnych jednostek odwodu Naczelnego Dowództwa. Były one przydzielane jako wzmocnienie związkom operacyjnym szczebla armii i frontu. W 1932 roku istniało 6 takich samodzielnych pułków. Pierwsze wozy T-35 skierowano do 4. pułku czołgów stacjonującego w Charkowie. W 1934 roku przekształcono go w 5. brygadę czołgów ciężkich. W jednostce tej szkolono specjalistów załóg tych czołgów. W grudniu 1935 roku zatwierdzono etat brygady czołgów. Miała ona liczyć 38 czołgów T-35, 11 czołgów BT, 18 czołgów T-26 kierowanych radiem i dwa czołgi wyposażone w miotacze ognia. Etat ten z powodu niskiej produkcji T-35 najczęściej pozostawał na papierze i brygady czołgów z reguły nie posiadały takiej liczby czołgów T-35. Zastępowały je najczęściej czołgi T-28.

Do rozpoczęcia niemieckiej agresji czołgi ciężkie T-35 nie były używane bojowo. Czasami można spotkać informacje jakoby czołgi te brały udział w wojnie z Finlandią, lecz według radzieckich źródeł żaden T-35 nie brał udziału w tej kampanii. W walkach z Finami brał udział podobny do T-35, pojedynczy, prototypowy wielowieżowy czołg SMK. Czołg ten szybko zakończył swój szlak bojowy, gdy wpadł na minę, a żołnierze Armii Czerwonej nie byli w stanie ewakuować z pola walki 55-tonowego kolosa. Finowie wielokrotnie fotografowali porzucony pojazd. Zdjęcia te następnie trafiły w ręce Abwehry – niemieckiego wywiadu wojskowego, który błędnie zidentyfikował czołg jako T-35C.

Czołgi T-35 wzięły udział w początkowej fazie wojny radziecko-niemieckiej, z katastrofalnymi skutkami. Wszystkie 48 czołgów, znajdujących się na uzbrojeniu 34 DPanc, zostało utraconych w ciągu praktycznie tygodnia – tylko 5 zostało zniszczonych w walkach, 2 w wypadkach, 6 niesprawnych porzucono w trakcie remontów, pozostałe 35 padło ofiarą awarii – głównie silników i transmisji. Ostatnie egzemplarze walczyły w obronie Moskwy w listopadzie-grudniu 1941 roku. Następnie wycofano je z pierwszej linii. Później zdobycznego czołgu T-35, jako ruchomego bunkra, użyli Niemcy podczas obrony Berlina w kwietniu 1945 r.

Jeden egzemplarz zachował się do dziś w Muzeum Pancernym w Kubince pod Moskwą.

Wiki