logo

militaria, 1899
Kartaczownica Gatlinga podczas obrony Konsulatu Brytyjskiego, Samoa, 1899

Kartaczownica Gatlinga podczas obrony Konsulatu Brytyjskiego, Samoa, 1899
Kartaczownica Gatlinga – jeden z prekursorów karabinu maszynowego. W odróżnieniu od poprzednich kartaczownic, wielolufowy karabin Gatlinga zapewniał dużą szybkostrzelność i łatwość ponownego ładowania. Z technicznego punktu widzenia ta konstrukcja nie jest karabinem maszynowym, gdyż ogień z niej prowadzony jest ręcznie, a nie automatycznie. Skonstruowany został w roku 1861 przez Richarda Gatlinga, wypierając wcześniejszą kartaczownicę Agera.

Zasadnicza idea broni była znana już w XVIII wieku – kilkanaście umieszczonych obok siebie luf, odpalanych kolejno, miało zapewnić prowadzenie nieprzerwanego ognia. Na przeszkodzie w realizacji tego pomysłu stały jednak brak odpowiednich nabojów i ograniczenia technologiczne, których pokonanie możliwe było dopiero w drugiej połowie XIX wieku.

Gatling wykorzystał pojawienie się nabojów zespolonych z metalową łuską i opracował nowatorski system odpalania ładunków z poszczególnych luf, połączony z ruchem samych luf, podajnika i zamka. Dzięki temu jego broń miała teoretyczną szybkostrzelność około 1200 strzałów na minutę, a szybkostrzelność praktyczna dochodziła do 200 strzałów na minutę[1]. Obsługę karabinu stanowiło 4 żołnierzy.

Lufy, podajnik i cylinder blokujący były oddzielnymi częściami zamontowanymi na łożu. Tylne części luf, każda z osobnym zamkiem, oraz mechanizm spustowy mieściły się w cylindrze. Obrót korby powodował obrót luf, a naboje umieszczone w zasobniku wsuwały się pod swym ciężarem do podajnika. Odpowiedni mechanizm powodował wsuwanie naboju do lufy, ryglowanie jej osobnym zamkiem i strzał, a następnie wyrzucenie łuski z lufy. Podczas jednego obrotu korby każda lufa oddawała jeden strzał.

Wraz z wynalezieniem metody wyciągania łuski z lufy za pomocą odrzutu zamka, a następnie wykorzystania energii gazów prochowych, system Gatlinga stał się przestarzały. Miejsce karabinów wielolufowych zajęły karabiny systemu Maxima.

Idea broni wielolufowej odżyła w latach pięćdziesiątych XX wieku w szybkostrzelnych działkach i karabinach lotniczych oraz systemach antyrakietowych stosowanych na okrętach wojennych. Zespół luf obracany jest obecnie silnikiem elektrycznym – dzięki temu sześciolufowe działko M61 Vulcan kalibru 20 mm osiąga szybkostrzelność 6000 strzałów na minutę i jest używany do dziś w United States Air Force.

W 1875 rosyjski konstruktor broni artyleryjskiej polskiego pochodzenia Władimir Baranowski opracował nowy model kartaczownicy Gatlinga, ze zwiększoną szybkostrzelnością.

Wiki
Popularne pytania
Jak na Świętego Mikołaja wołają Chińczycy?
Co oznacza brązowy i fioletowy kolor języka?
Dlaczego zamordowano cara Pawła I?
Dlaczego Rosjanie podpalili Moskwę po wkroczeniu Napoleona?
Jakie pozytywne strony ma chodzenie w maseczce?
Czy wzbogacony uran jest stosowany w produkcji amunicji?
Co znajdowało się w paczce, którą uratował i nigdy nie otworzył główny bohater filmu “Cast Away”
Co to jest?
W jakim stopniu zbadane zostały ziemskie oceany?
Czy są ludzie o identycznych stopach?
Gdzie i kiedy powstały pierwsze narty?
Jakie jest najpopularniejsze imię męskie nadawane w Polsce w 2012 roku?
Kto według Rosjan odpowiada za pokonanie Polski we wrześniu 1939 roku?
W jakim kraju zapomnienie o urodzinach żony uznawane jest za przestępstwo?