historia, 1921
Irlandzki żołnierz formacji "Black and Tans"

Black and Tans (tłum. Czarno-Brunatni) – formacja zbrojna walcząca po stronie Wielkiej Brytanii w czasie irlandzkiej wojny o niepodległość. W latach 1920-22 przez jej szeregi przeszło ok. 7000 ochotników, z których 404 poległo, a ponad 600 odniosło rany. Czarno-Brunatni zostali włączeni do działań w Irlandii w 1920 r. wraz ze znaczącym spadkiem wartości bojowej i morale Królewskiej Policji Irlandzkiej (ang. Royal Irish Constabulary - RIC). Black and Tans tworzyli ochotnicy spoza Irlandii, głównie weterani I Wojny Światowej, powoływani jako tymczasowe wsparcie osobowe dla RIC. Nazwa Black and Tans przyjęła się od pierwszych mundurów używanych przez członków formacji - zanim jej członkowie otrzymali mundury RIC nosili prowizoryczne uniformy w różnych kolorach, wyraźnie odróżniające ich od regularnych konstabli RIC. Głównym przeciwnikiem Czarno-Brunatnych była IRA, ale formacja ta wsławiła się brutalnością i wielokrotnymi atakami na cywilną ludność Irlandii (agresja i niski poziom dyscypliny były spowodowane m.in. krótkim okresem szkolenia Black and Tans wynoszącym trzy miesiące). Ich postępowanie wzbudzało niekiedy dezaprobatę tych, którym mieli pomagać - niektórzy członkowie RIC składali rezygnację, w proteście przeciwko postępowaniu Czarno-Brunatnych. Do działań Czarno-Brunatnych krytycznie nastawione były osobistości w Wielkiej Brytanii, m.in. król Jerzy V, biskupi anglikańscy, parlamentarzyści z partii pracy i partii liberalnej, Zjednoczenie Związków Zawodowych oraz część prasy. Do dziś sformułowanie "Black and Tans" jest używane w Irlandii jako obraźliwe określenie protestantów i Brytyjczyków. Jedna z piosenek republikańskich nosi tytuł Come out Ye Black and Tans.
Niektórzy historycy określają Irlandzką Wojnę o Niepodległość mianem "Tan War" lub "Black and Tan War", a przyznawany od 1941 r. weteranom IRA biorącym w niej udział medal "Cogadh na Saoirse" posiada przywieszkę z dwoma pionowymi pasami w kolorach czarnym i brunatnym. (wikipedia)