logo

astronomia-fizyka
Widok na zaćmienie Słońca z pokładu samolotu


Zaćmienie – zjawisko astronomiczne polegające na tym, że cień jednego ciała niebieskiego pada na powierzchnię drugiego. Możliwe jest ono, gdy w jednej linii znajdują się oba ciała oraz źródło światła, którym jest zazwyczaj gwiazda jako ciało świecące światłem własnym lub inny obiekt świecący światłem odbitym.

W efekcie takiego położenia, obserwator znajdujący się na obiekcie bliższym źródłu światła może widzieć jak obiekt dalszy znika zanurzając się w jego cieniu. W przypadku Ziemi taka sytuacja ma miejsce podczas zaćmienia Księżyca. Obserwator na obiekcie dalszym dostrzega zaś stopniowe zasłanianie i – w przypadku zaćmienia całkowitego – zupełne przysłonięcie obiektu będącego źródłem światła, a w jego miejscu pojawia się konturowy obraz ciała bliższego. Przykładem takiego zjawiska na Ziemi jest zaćmienie Słońca.

Dokładny charakter zjawiska zależy od rozmiarów kątowych obserwowanych ciał, oraz od tego, czy posiadają one atmosferę czy nie. Na Ziemi zarówno źródło światła (Słońce), jak i jedyny obiekt, który może – ze względu na niewielką odległość – brać udział w tego typu zjawisku (Księżyc), mają niemal jednakowe rozmiary kątowe (około pół stopnia). W ciągu roku mogą zdarzyć się dwa, trzy, cztery, a nawet pięć zaćmień Słońca. Może wystąpić także nawet pięć zaćmień Księżyca, ale łączna liczba zaćmień Słońca i Księżyca nigdy nie przekracza siedmiu. Lata z siedmioma zaćmieniami zdarzają się rzadko. W ostatnim takim roku, 1982, wystąpiły trzy całkowite zaćmienia Księżyca i cztery częściowe zaćmienia Słońca, a następny rok, 2038, przyniesie cztery półcieniowe zaćmienia Księżyca, jedno całkowite i dwa obrączkowe zaćmienia Słońca.

Gdy obiekt przesłaniający źródło światła ma dużo mniejszy rozmiar kątowy, to mamy do czynienia z przejściem na tle tarczy (tranzytem). Z Ziemi sporadycznie można obserwować przejścia planet Merkurego i Wenus (ostatnie w XXI wieku miało miejsce 6 czerwca 2012) na tle tarczy Słońca. Szczególnym przypadkiem tranzytu jest obrączkowe zaćmienie Słońca, występujące gdy Księżyc podczas zaćmienia znajduje się blisko apogeum. W przypadku gdy obiekt przesłaniający ma znacznie większy rozmiar kątowy niż przesłaniany, zjawisko takie nazywa się zakryciem. Najczęściej obserwuje się zakrycia gwiazd przez Księżyc.

Wiki
Popularne pytania
Pierwszą używką po jaką sięgają przyszli narkomani jest częściej marihuana czy alkohol?
Co po staropolsku oznaczało słowo “dupa”?
Kto jest na zdjęciu?
Co to jest "plaga tańca"?
Jak się pisze “zresztą” czy “z resztą”?
Z jakiej odległości czołg Pantera mógł zniszczyć sowiecki czołg T-34 podczas II wojny światowej ?
W którym kraju oplucie oznacza komplement?
Co jest bardziej rakotwórcze: zwykłe czy e-papierosy?
Dlaczego balony się unoszą?
Jaką karę najczęściej stosowano wobec wrogów politycznych w początkach polskiej państwowości?
Kim jest Eccedentesiast?
Kto ma więcej kości: człowiek czy kot?
Jak szybko rośnie broda?
Czy od siedzenia na zimnym można dostać hemoroidów?