logo

historia
Wykład Leszka Żebrowskiego o kumunistycznych "bandach pozorowanych", które podszywały się pod Żołnierzy Wyklętych

Wykład Leszka Żebrowskiego o kumunistycznych
Bardzo mało znane zjawisko występowania i działalności tzw. "band pozorowanych" - specjalnych formacji komunistycznych, które po 1944 roku na konto Żołnierzy Wyklętych (podszywając się pod nich) dokonywały najbardziej ohydnych czynów - morderstw i pacyfikacji. Było ich aż siedem rodzajów. Nie zostały do dziś zbadane, jest na ten temat niewiele publikacji, dowódcy i uczestnicy tych prawdziwych band byli odznaczani Virtuti Militari, Krzyżami Walecznych, później otrzymywali bardzo wysokie emerytury. I chowano ich m.in. na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w Nekropolii Narodowej.

Narodowe Zjednoczenie Wojskowe było jedną z największych powojennych organizacji niepodległościowych działających w warunkach tzw. drugiej konspiracji. W latach 1945-1947 oddziały partyzanckie NZW prowadziły liczne akcje zbrojne przeciwko komunistycznym siłom bezpieczeństwa (KBW, UB, MO, ORMO), a także NKWD, natomiast w mniejszym stopniu przeciwko regularnym oddziałom LWP.

Oddziały partyzanckie NZW od lipca 1945 roku wchodziły w skład pionu Pogotowia Akcji Specjalnej (PAS). W początkowym okresie liczyły one nawet po 200-300 partyzantów. Najmniejszymi jednostkami były kompanie i plutony (patrole). Najwięcej oddziałów działało na obszarze północnego Mazowsza, w Białostockiem, Lubelskiem, Rzeszowskiem i na Podlasiu. Do podstawowych zadań oddziałów PAS należało prowadzenie samoobrony i wykonywanie wyroków śmierci głównie na członkach PPR i funkcjonariuszach UB i ich współpracownikach.

Oddziały NZW rozbijały komunistyczne więzienia, zdobywały broń i fundusze, chroniły majątek narodowy przed sowiecką grabieżą, przeprowadzały akcje ekspropriacyjne. Do jednego z największych ich sukcesów zbrojnych można zaliczyć bitwę, która odbyła się 6 maja 1945 r. pod wsią Kuryłówka między zgrupowaniem oddziałów NZW Okręgu Rzeszowskiego pod dowództwem mjr. Franciszka Przysiężniaka ps. „Ojciec Jan” a grupą NKWD. Poległo wówczas kilkudziesięciu żołnierzy sowieckich.

Jedną z ważnych działalności NZW było opanowywanie miejscowości oraz organizowanie wieców, na których wzywano ludność do stawiania oporu władzy ludowej i do utrudniania procesu sowietyzacji Polski. Na przykład, w dniu 29 września 1948 roku oddział NZW pod dowództwem porucznika Stanisława Franciszka Grabowskiego ps. "Wiarus" opanował Jedwabne. Podczas tej akcji żołnierze NZW zerwali łączność telefoniczną, jak również, przy użyciu erkaemów, zablokowali posterunek Milicji Obywatelskiej. Porucznik Grabowski zorganizował na rynku w Jedwabnem wiec, na którym wezwał ludność do konskwentnego stawiania oporu władzom komunistycznym[1].

Pomimo dużych strat w ludziach na skutek walk i aresztowań, do końca lat 40. udawało się odtwarzać stany osobowe oddziałów partyzanckich NZW, gdyż z powodu terroru komunistycznego wielu ochotników i ludzi „spalonych” napływało do nich. Władze komunistyczne stosowały przeciwko konspiracji narodowej najbardziej perfidne metody. Jedną z nich była działalność tzw. band pozorowanych, składających się z funkcjonariuszy UB, KBW, rzadziej żołnierzy LWP, którzy udawali prawdziwe oddziały partyzanckie (byli poprzebierani i wyposażeni jak „leśni”) i w ten sposób prowadzili rozpoznawanie struktur konspiracyjnych. Ich działalność miała obciążać konto podziemia niepodległościowego i przedstawiać je w jak najgorszym świetle w oczach społeczeństwa.

Niektóre oddziały wchodzące w skład NZW popełniały podczas swojej działalności również zbrodnie na ludności cywilnej. IPN ustalił, że oddział Romualda Rajsa zamordował 79 mieszkańców powiatu Bielsk Podlaski.

Pomimo obław i pacyfikacji z udziałem grup operacyjnych UB i NKWD oraz regularnych jednostek wojskowych LWP, do pocz. lat 50. utrzymywały się w terenie mniejsze oddziały NZW, składające się z kilkunastu lub najczęściej kilku partyzantów, szczególnie na Białostocczyźnie i Mazowszu. Na tych terenach też najdłużej utrzymywały się komendy powiatowe NZW: Maków Mazowiecki – do sierpnia 1950 r., Ciechanów – do kwietnia 1951 roku, Kolno – do kwietnia 1952 roku, Bielsk Podlaski – do jesieni 1956 r. W późniejszych latach w terenie utrzymywali się jedynie pojedynczy partyzanci NZW, jak Michał Krupa ps. „Wierzba” (przetrwał w konspiracji do lutego 1959 roku) czy Andrzej Kiszka ps. „Dąb” (ukrywał się w leśnym bunkrze koło Huty Krzeszowskiej aż do 31 grudnia 1961 r.).

Wiki

Popularne pytania
Jak się nazywa największa grecka wyspa?
Co car robił po podaniu ręki zagranicznemu gościowi?
Kto nas zna lepiej - rodzina czy Facebook?
Dlaczego Mein Kampf Hitlera jest książką zakazaną?
Co chorzy na cukrzycę częściej chorują na raka?
W jakim kraju istnieje przepis zabraniający wchodzenia do opery z pluszowym misiem?
Ile czasu potrzeba na pozbycie się nałogu?
Czy bliźniaki mogą mieć dwóch różnych ojców?
Kto zbudował potęgę przemysłową ZSRR w latach 1920-1939?
Ile królowych może być w jednym mrowisku?
Jak poradzić sobie z trądzikiem?
Czy Polacy wiedzieli, że w 1939 roku nie możemy liczyć na wsparcie wojskowe Wielkiej Brytanii?
Ile hektarów zajmuje największy basen na świecie?
Czy czytanie gazet w czasie siedzenia na sedesie jest niezdrowe?