wojna, 1943
Policja żydowska łapie ukrywającego się Żyda

Jüdischer Ordnungsdienst - czyli Żydowska Policja Porządkowa - została utworzona pod koniec 1940 r. Po części podlegała Judenratom - radom żydowskim, zarządzającymi gettami - a po części Niemcom. Policja nie mogła nosić broni palnej, posiadała jedynie drewniane pałki. W getcie warszawskim było 2500 policjantów, 1300 w Łodzi.
Policja żydowska wyróżniała się brutalnością, a na patrole wychodzili wraz z Niemcami. Zajmowali się konfiskatą żywności, brali udział w sporządzaniu list deportacyjnych i w samych deportacjach.

-----------

Żagiew, Żydowska Gwardia Wolności – kolaboracyjna organizacja żydowska w getcie warszawskim, powołana pod koniec 1940 przez żydowski referat Gestapo z członków Urzędu do Walki z Lichwą i Spekulacją („Trzynastki”) do infiltrowania żydowskich i polskich organizacji podziemnych, w tym niosących pomoc Żydom.

Żagiew pozostawała w ścisłej konspiracji udając grupę przemytniczą, dzięki czemu mogła kontrolować kanały przerzutu żywności do getta. Według różnych opinii zajmowała się też szmalcownictwem, tropiąc i wydając Niemcom Żydów ukrywających się w tzw. aryjskiej części Warszawy. Agenci Żagwi, uznawani za najbardziej wartościowych, posiadali wydane przez Gestapo pozwolenie na broń.

Od początku zwalczana przez Żydowską Organizację Bojową i Żydowski Związek Wojskowy. Rozbita na początku 1941 r., szybko została odtworzona. W czasie powstania w getcie większość członków Żagwi straciło życie. Według niektórych relacji ocalał jej przywódca, Abraham Gancwajch.

Wiki