historia
Mapa Chin z 1921-44 z uwzględnieniem odłączonej przez Rosjan Tuwińskiej Republiki Ludowej

Tuwińska Republika Ludowa (tuw. Tьva Arat Respuвlik) – państwo istniejące w latach 1921-1944, obecnie republika Tuwa.

W 1911 Mongolia Zewnętrzna, której częścią była wówczas Tuwa, ogłosiła odłączenie się od Chin. W styczniu 1912 książęta tuwińscy, przy wsparciu Rosji, ogłosili niepodległość kraju. 17 kwietnia 1914 Tuwę włączono do Rosji jako Kraj Urianchajski.

Po wybuchu rewolucji październikowej w 1917 Tuwa stała się areną walki pomiędzy białymi a czerwonymi. W styczniu 1920 prowincję zajęły wojska bolszewickie. 14 sierpnia 1921 proklamowano powstanie niezależnego państwa Tannu-Tuwa, związanego z Rosją Radziecką. Stolicą państwa zostało miasto Kyzył.

Traktat pomiędzy ZSRR a Mongolią w 1926 potwierdził niepodległość republiki. W tym samym roku nazwę państwa zmieniono na Tuwińska Republika Ludowa. Warto jednak podkreślić, iż oprócz ZSRR i Mongolii żadne państwo w całym świecie nie potwierdziło istnienia Tuwy jako państwa niepodległego.

Pierwszym przywódcą kraju został lama Donduk Kuułar. Usiłował ograniczyć wpływy radzieckie w Tuwie. Ogłosił buddyzm religią państwową.

Sytuację zmieniła polityka Stalina. W 1929 Kuułar został aresztowany i w trzy lata później stracony. Stalin mianował do władzy w republice „nadzwyczajnego komisarza” w osobie Sałczaka Toki, który przystąpił do kolektywizacji rolnictwa i próby likwidacji buddyzmu oraz szamanizmu (w 1929 było 25 klasztorów buddyjskich i ok. 4000 mnichów i szamanów, w 1931 pozostał już tylko jeden klasztor, w którym było 15 mnichów i siedmiuset szamanów).

11 października 1944 kraj został przyłączony do ZSRR jako Tuwiński Obwód Autonomiczny.

Wiki