historia, 1600
20.10.1600r. "ekspedycja karna" do Mołdawii pod wodzą Jana Zamoyskiego, rozbiła w pył wojska Michała Walecznego nad Teleżyną
Bitwa pod Bukowem na Wołoszczyźnie miała miejsce 20 października 1600 roku podczas wyprawy Jana Zamoyskiego do Mołdawii i Wołoszczyzny przeciwko Michałowi Walecznemu.
Wyprawę Zamoyskiego sprowokowało obalenie przez Michała Walecznego przychylnego Rzeczypospolitej hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły i jego brata Szymona Mohyły, hospodara wołoskiego. Ponadto wiosną 1600 roku władający już wtedy Mołdawią i Wołoszczyzną Michał Waleczny zaatakował Pokucie, pertraktował ze Szwecją i Rosją na temat ewentualnego rozbioru Rzeczypospolitej, a nawet wyrobił sobie w Stambule patent na króla Polski.
Obaleni hospodarowie Szymon i Jeremi Mohyłowie schronili się w Polsce, a tymczasem Zamoyski (około 20 000 żołnierzy - husaria, kozacy, zaciężna piechota, wybrańcy, 3-4 tys. Zaporożców dowodzonych przez Gawryłę Krutniewicza, Węgrzy, Mołdawianie i 16 dział) na początku września przeprawił się przez graniczny Dniestr i nie tracąc czasu na zdobywanie omijanych twierdz maszerował zdecydowanie w głąb Mołdawii. Michał, który miał ze sobą 17 000[a] Wołochów, Mołdawian, Serbów i zaciężnej piechoty, początkowo cofał się i jednocześnie nękał armię polską działaniami podjazdowymi, zagradzając drogę na przełęczach karpackich prowadzących do Siedmiogrodu. Bojąc się, że dalszy odwrót może doprowadzić do utraty władzy nad Wołoszczyzną, zdecydował się przyjąć bitwę. Z tego powodu zatrzymał swą armię w lasach na południowym, wysokim brzegu rzeki Teleżyn, by zagrodzić drogę na Ploeszti. Wojska Michała Walecznego okopały się. Na brzegu rzeki Michał ustawił artylerię wraz z pieszymi arkabuzerami. Reszta sił ustawiona została w trzech rzutach - piechota w centrum i jazda na skrzydłach. Tabory umieszczono z tyłu. Po przebyciu około 560 km armia Zamoyskiego przybyła pod Bukowo 19 października. Pod silnym ogniem nieprzyjaciela armia polska usypała przed frontem wojsk Michała szańce i ustawiła tam część dział. Reszta polskiej artylerii stanęła na pobliskim wzgórzu. W centrum szyku polskiego Zamoyski ustawił większość piechoty, na prawym skrzydle znalazł się pułk Marka Sobieskiego (piechota zaporoska i zaciężna z niewielką ilością jazdy), natomiast pułk Uhrowieckiego (jazda polska i mołdawska) ustawiono na lewym skrzydle.
Z rana 20 października, po dwugodzinnym ogniu artyleryjskim prowadzonym na pozycje Michała, Zamoyski za namową Stanisława Żółkiewskiego i wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego postanowił wykorzystać panującą mgłę i podjął decyzję o ataku. Polskie centrum zaatakowało od frontu, podczas gdy dowodzone przez Marka Sobieskiego prawe skrzydło otrzymało zadanie obejścia lewego skrzydła wojsk Michała przez bród, oddalony o 2 km w górę rzeki Teleżyn. Michał, choć związany od frontu atakiem polskiej piechoty, zauważył obchodzącego go Sobieskiego, który już zdążył się przeprawić przez rzekę i rzucił na niego całą jazdę, a sam bronił się używając tylko piechoty. Nie dał jednak rady, więc skierował do tyłu tabor, mając nadzieję, że wojska polskie rzucą się na rabunek. W tym czasie jazda Uhrowieckiego przeprawiła się przez rzekę i niespodziewanie zaatakowala prawe skrzydło wojsk Michała. Pobity Michał Waleczny wycofał się w nieładzie do Ploeszti. Stracił w bitwie około 1000 zabitych i tysiące jeńców, ponadto znaczna część jego armii poszła w rozsypkę. Polacy zdobyli 95 chorągwi, cały obóz i artylerię. Zamoyski już w drodze do Bukowa z powrotem wprowadził na tron mołdawski Jeremiego Mohyłę, a po bitwie na tron multański w Bukareszcie wrócił brat Jeremiego Szymon (zachodnia część Wołoszczyzny pozostawała jednak jeszcze w posłuszeństwie wobec Michała, a rok później Szymona zrzucili z tronu Turcy). Zwycięstwo Zamoyskiego umocnione zostało przez starostę kamienieckiego Jana Potockiego, który jeszcze raz pobił Michała Walecznego.
Wiki
Wyprawę Zamoyskiego sprowokowało obalenie przez Michała Walecznego przychylnego Rzeczypospolitej hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły i jego brata Szymona Mohyły, hospodara wołoskiego. Ponadto wiosną 1600 roku władający już wtedy Mołdawią i Wołoszczyzną Michał Waleczny zaatakował Pokucie, pertraktował ze Szwecją i Rosją na temat ewentualnego rozbioru Rzeczypospolitej, a nawet wyrobił sobie w Stambule patent na króla Polski.
Obaleni hospodarowie Szymon i Jeremi Mohyłowie schronili się w Polsce, a tymczasem Zamoyski (około 20 000 żołnierzy - husaria, kozacy, zaciężna piechota, wybrańcy, 3-4 tys. Zaporożców dowodzonych przez Gawryłę Krutniewicza, Węgrzy, Mołdawianie i 16 dział) na początku września przeprawił się przez graniczny Dniestr i nie tracąc czasu na zdobywanie omijanych twierdz maszerował zdecydowanie w głąb Mołdawii. Michał, który miał ze sobą 17 000[a] Wołochów, Mołdawian, Serbów i zaciężnej piechoty, początkowo cofał się i jednocześnie nękał armię polską działaniami podjazdowymi, zagradzając drogę na przełęczach karpackich prowadzących do Siedmiogrodu. Bojąc się, że dalszy odwrót może doprowadzić do utraty władzy nad Wołoszczyzną, zdecydował się przyjąć bitwę. Z tego powodu zatrzymał swą armię w lasach na południowym, wysokim brzegu rzeki Teleżyn, by zagrodzić drogę na Ploeszti. Wojska Michała Walecznego okopały się. Na brzegu rzeki Michał ustawił artylerię wraz z pieszymi arkabuzerami. Reszta sił ustawiona została w trzech rzutach - piechota w centrum i jazda na skrzydłach. Tabory umieszczono z tyłu. Po przebyciu około 560 km armia Zamoyskiego przybyła pod Bukowo 19 października. Pod silnym ogniem nieprzyjaciela armia polska usypała przed frontem wojsk Michała szańce i ustawiła tam część dział. Reszta polskiej artylerii stanęła na pobliskim wzgórzu. W centrum szyku polskiego Zamoyski ustawił większość piechoty, na prawym skrzydle znalazł się pułk Marka Sobieskiego (piechota zaporoska i zaciężna z niewielką ilością jazdy), natomiast pułk Uhrowieckiego (jazda polska i mołdawska) ustawiono na lewym skrzydle.
Z rana 20 października, po dwugodzinnym ogniu artyleryjskim prowadzonym na pozycje Michała, Zamoyski za namową Stanisława Żółkiewskiego i wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego postanowił wykorzystać panującą mgłę i podjął decyzję o ataku. Polskie centrum zaatakowało od frontu, podczas gdy dowodzone przez Marka Sobieskiego prawe skrzydło otrzymało zadanie obejścia lewego skrzydła wojsk Michała przez bród, oddalony o 2 km w górę rzeki Teleżyn. Michał, choć związany od frontu atakiem polskiej piechoty, zauważył obchodzącego go Sobieskiego, który już zdążył się przeprawić przez rzekę i rzucił na niego całą jazdę, a sam bronił się używając tylko piechoty. Nie dał jednak rady, więc skierował do tyłu tabor, mając nadzieję, że wojska polskie rzucą się na rabunek. W tym czasie jazda Uhrowieckiego przeprawiła się przez rzekę i niespodziewanie zaatakowala prawe skrzydło wojsk Michała. Pobity Michał Waleczny wycofał się w nieładzie do Ploeszti. Stracił w bitwie około 1000 zabitych i tysiące jeńców, ponadto znaczna część jego armii poszła w rozsypkę. Polacy zdobyli 95 chorągwi, cały obóz i artylerię. Zamoyski już w drodze do Bukowa z powrotem wprowadził na tron mołdawski Jeremiego Mohyłę, a po bitwie na tron multański w Bukareszcie wrócił brat Jeremiego Szymon (zachodnia część Wołoszczyzny pozostawała jednak jeszcze w posłuszeństwie wobec Michała, a rok później Szymona zrzucili z tronu Turcy). Zwycięstwo Zamoyskiego umocnione zostało przez starostę kamienieckiego Jana Potockiego, który jeszcze raz pobił Michała Walecznego.
Wiki
