znani-ludzie, 1981
Ochrona podtrzymuje postrzelonego papieża Jana Pawła II tuż po zamachu na jego życie na placu Świętego Piotra, 13 maja 1981

Istnieje wiele teorii na temat przyczyn zamachu. Sam zamachowiec Mehmet Ali Ağca podawał w czasie śledztwa wiele wzajemnie sprzecznych wersji. Jedną z nich był tzw. „ślad bułgarski”, sugerujący, że udział w spisku brały służby specjalne Ludowej Republiki Bułgarii, działające na zlecenie władz ZSRR. Aresztowano nawet Bułgara Sergeja Antonowa, jednak po długim śledztwie i procesie został on uwolniony z braku dowodów.

W 1985 w raporcie analitycznym CIA za najbardziej prawdopodobne uznała zaangażowanie ZSRR w zlecenie i organizację zamachu[5]. Jednak podczas przesłuchań w Komisji ds. Wywiadu Senatu Stanów Zjednoczonych w 1991 były wysoki rangą funkcjonariusz CIA, Melvin Goodman, zeznał, że szef CIA Gates w roku 1985 osobiście zamówił u trzech analityków raport, którego wstępnym założeniem było udowodnienie, że radziecki wywiad był wplątany w sprawę zamachu na papieża. Według zeznań Goodmana, który był w CIA głównym specjalistą od stosunków Moskwy z Trzecim Światem, w roku 1983 jeden z czołowych analityków Agencji napisał notatkę służbową do ówczesnego jej szefa, Williama Caseya, w której stwierdził, że nie ma solidnych dowodów na to, iż Sowieci lub Bułgarzy brali udział w spisku.

Jako typową poszlakę należy uznać opublikowany w marcu 1995 przez włoski tygodnik Toscana Oggi rozkaz Komitetu Centralnego KPZR z 1979, nakazujący KGB wykorzystanie wszelkich dostępnych możliwości, by zapobiec nowemu kierunkowi w polityce, zapoczątkowanemu przez polskiego papieża, a w razie konieczności – sięgnąć po środki wykraczające poza dezinformację i dyskredytację. Pod rozkazem podpisali się: Michaił Gorbaczow, Michaił Susłow oraz inni członkowie KC – Andriej Kirilenko, Konstantin Czernienko, Konstantin Rusakow, Boris Ponomariow, Iwan Kapitonow, Michaił Zimianin i Władimir Dołgich. Dokument był szeroko analizowany w 2008 przez amerykańskiego dziennikarza Johna O. Koehlera.

Według francuskiej dziennikarki bułgarskiego pochodzenia, Rumiany Ugarczinskiej, ślady zamachu w Turcji i we Włoszech prowadzą do tajnej struktury NATO o nazwie „Stay Behind”. Zdaniem Marco Ansaldo, watykanisty włoskiego dziennika La Repubblica, za zamachem stała wyłącznie skrajna turecka organizacja terrorystyczna Szarych Wilków, której członkiem był Mehmet Ali Ağca.

Ağca zostawił w pensjonacie list, w którym napisał między innymi, że chce pokazać światu imperialistyczne zbrodnie Związku Radzieckiego i Stanów Zjednoczonych. Le Monde diplomatique ustaliło, że zamach sfinansował Abdullah Çatlı za sumę 3 000 000 marek pochodzących z funduszy nacjonalistycznej organizacji Szarych Wilków.

Wiki