wojna, 1945
Rosjanie łamią zawarty kilka lat wcześniej układ o nieagresji z Japonią i zdobywają port Port Artur, 1945
W dniu 13 kwietnia 1941 ZSRR i Japonia podpisały pakt o nieagresji, z ważnością do 13 kwietnia 1946 roku. Po ataku Niemiec na ZSRR (operacja Barbarossa) 22 czerwca 1941, Japonia zachowała neutralność decydując się na rozpoczęcie wojny z USA, co uchroniło ZSRR przed groźbą wojny na dwa fronty. ZSRR i Japonia były zatem jedynymi sąsiadującymi i należącymi do dwóch wrogich sobie koalicji mocarstwami, które nie prowadziły ze sobą wojny.
Podpisanie w Moskwie przez japońskiego ministra spraw zagranicznych układu o nieagresji z ZSRR było niezwykle korzystne dla Józefa Stalina, gdyż w trakcie wojny z Niemcami mógł ściągnąć z Dalekiego Wschodu wiele dywizji i użyć ich do walk w Europie. Japończycy zaś uzyskali pewność, że w przypadku walk z Amerykanami Rosjanie nie zaatakują z Syberii. Japonia i ZSRR dotrzymały paktu. Po uderzeniu 22 czerwca 1941 Niemiec na ZSRR wywiad radziecki potwierdził, że wojska japońskie nie uderzą na Syberię. Radziecki szpieg Richard Sorge powiadomił, że Japonia przygotowywała się do uderzenia na południe, przeciwko Stanom Zjednoczonym i Wielkiej Brytanii. Japońscy przywódcy postanowili podczas tajnej konferencji w Tokio 2 lipca 1941 nie włączać się do wojny z ZSRR, dopóki nie nastąpi całkowita klęska Armii Czerwonej.
W trakcie konferencji teherańskiej w listopadzie 1943 Józef Stalin zgodził się jednak na przystąpienie ZSRR do wojny z Japonią po pokonaniu Niemiec, natomiast podczas konferencji jałtańskiej w lutym 1945 zapowiedział udział ZSRR w wojnie z Japonią w ciągu trzech miesięcy od zakończenia wojny w Europie. W zamian miał otrzymać nabytki terytorialne na Dalekim Wschodzie - część Japonii (Wyspy Kurylskie i południowy Sachalin). Mimo zawartego układu o nieagresji z Japonią, przez cały okres II wojny światowej na Dalekim Wschodzie stacjonowało czterdzieści radzieckich dywizji. Wywiad japoński doniósł o transportach ciężkiego sprzętu wojskowego Koleją Transsyberyjską na Daleki Wschód. ZSRR zagroził strategicznym terenom Imperium Japońskiego – Mandżurii i Korei, które stanowiły podstawę japońskiej gospodarki. Wydobywano tam węgiel, rudę żelaza, produkowano elektryczność, stal oraz ponad połowę japońskiego paliwa syntetycznego. Dodatkowo japońskie fabryki, zagrożone amerykańskimi nalotami, zostały przeniesione do Mandżurii. Wybuch wojny jednak całkowicie zaskoczył Japończyków; nie spodziewali się jej w tak krótkim terminie.
27 kwietnia 1945 radziecki marszałek Aleksandr Wasilewski rozpoczął opracowywanie planu wojny z Japonią. ZSRR wypowiedział wojnę Japonii 9 sierpnia 1945 - dokładnie trzy miesiące po kapitulacji Niemiec (9 maja o 9:34 czasu moskiewskiego) oraz trzy dni po zrzuceniu przez Amerykanów bomby na Hiroszimę (6 sierpnia 1945).
Rozpoczęła się 9 sierpnia 1945, tuż po wypowiedzeniu wojny Japonii przez ZSRR. Ta operacja militarna zaplanowana została przez marszałka Wasilewskiego, a jej celem było wyzwolenie spod okupacji japońskiej Mandżurii i Korei do 38 równoleżnika (24 sierpnia 1945) oraz zajęcie Sachalinu i Kuryli.
Ze strony japońskiej działania prowadziła tam Armia Kwantuńska. Po stronie radzieckiej działania były organizowane przez wojska Frontu Dalekowschodniego. Część wojsk radzieckich przerzucano na ten odcinek frontu tuż po opanowaniu Berlina. Główną operacyjną jednostką atakującą Armii Czerwonej był Front Zabajkalski, dowodzony przez Rodiona Malinowskiego (wcześniej dowódca II Frontu Ukraińskiego, potem minister obrony ZSRR), atakujący na kierunku Bajkał - Morze Wschodniochińskie.
Ofensywa radziecka nie natrafiła na silny opór. Wojska radzieckie pokonały trasę ok. 2000 km oraz góry Wielki Chingan, w ciągu około tygodnia zdobyły Qiqihar. Ciężki walki rozgorzały pod Mudanjiang, gdzie do walki ruszyli japońscy żołnierze-samobójcy, detonując miny pod radzieckimi wozami bojowymi. 18 sierpnia zdobyty został Harbin. W trakcie desantu radzieckiego w Mukdenie został ujęty przez Armię Czerwoną cesarz Mandżukuo Puyi. Zajęty został również Port Artur - co stanowiło symboliczny rewanż za klęskę Rosji w wojnie z Japonią 40 lat wcześniej. Armia Czerwona zniszczyła równie liczną Armię Kwantuńską, zajmując Mandżurię w zaledwie 12 dni, a posuwając się dalej naprzód wyzwoliła północną część Korei do 38 równoleżnika zdobywając m.in. Ch'ŏngjin oraz 24 sierpnia Pjongjang. 19 sierpnia Armia Kwantuńska skapitulowała, mimo to niektóre jej oddziały walczyły do końca sierpnia. Ponad pół miliona żołnierzy japońskich dostało się do niewoli radzieckiej.
Wiki
Podpisanie w Moskwie przez japońskiego ministra spraw zagranicznych układu o nieagresji z ZSRR było niezwykle korzystne dla Józefa Stalina, gdyż w trakcie wojny z Niemcami mógł ściągnąć z Dalekiego Wschodu wiele dywizji i użyć ich do walk w Europie. Japończycy zaś uzyskali pewność, że w przypadku walk z Amerykanami Rosjanie nie zaatakują z Syberii. Japonia i ZSRR dotrzymały paktu. Po uderzeniu 22 czerwca 1941 Niemiec na ZSRR wywiad radziecki potwierdził, że wojska japońskie nie uderzą na Syberię. Radziecki szpieg Richard Sorge powiadomił, że Japonia przygotowywała się do uderzenia na południe, przeciwko Stanom Zjednoczonym i Wielkiej Brytanii. Japońscy przywódcy postanowili podczas tajnej konferencji w Tokio 2 lipca 1941 nie włączać się do wojny z ZSRR, dopóki nie nastąpi całkowita klęska Armii Czerwonej.
W trakcie konferencji teherańskiej w listopadzie 1943 Józef Stalin zgodził się jednak na przystąpienie ZSRR do wojny z Japonią po pokonaniu Niemiec, natomiast podczas konferencji jałtańskiej w lutym 1945 zapowiedział udział ZSRR w wojnie z Japonią w ciągu trzech miesięcy od zakończenia wojny w Europie. W zamian miał otrzymać nabytki terytorialne na Dalekim Wschodzie - część Japonii (Wyspy Kurylskie i południowy Sachalin). Mimo zawartego układu o nieagresji z Japonią, przez cały okres II wojny światowej na Dalekim Wschodzie stacjonowało czterdzieści radzieckich dywizji. Wywiad japoński doniósł o transportach ciężkiego sprzętu wojskowego Koleją Transsyberyjską na Daleki Wschód. ZSRR zagroził strategicznym terenom Imperium Japońskiego – Mandżurii i Korei, które stanowiły podstawę japońskiej gospodarki. Wydobywano tam węgiel, rudę żelaza, produkowano elektryczność, stal oraz ponad połowę japońskiego paliwa syntetycznego. Dodatkowo japońskie fabryki, zagrożone amerykańskimi nalotami, zostały przeniesione do Mandżurii. Wybuch wojny jednak całkowicie zaskoczył Japończyków; nie spodziewali się jej w tak krótkim terminie.
27 kwietnia 1945 radziecki marszałek Aleksandr Wasilewski rozpoczął opracowywanie planu wojny z Japonią. ZSRR wypowiedział wojnę Japonii 9 sierpnia 1945 - dokładnie trzy miesiące po kapitulacji Niemiec (9 maja o 9:34 czasu moskiewskiego) oraz trzy dni po zrzuceniu przez Amerykanów bomby na Hiroszimę (6 sierpnia 1945).
Rozpoczęła się 9 sierpnia 1945, tuż po wypowiedzeniu wojny Japonii przez ZSRR. Ta operacja militarna zaplanowana została przez marszałka Wasilewskiego, a jej celem było wyzwolenie spod okupacji japońskiej Mandżurii i Korei do 38 równoleżnika (24 sierpnia 1945) oraz zajęcie Sachalinu i Kuryli.
Ze strony japońskiej działania prowadziła tam Armia Kwantuńska. Po stronie radzieckiej działania były organizowane przez wojska Frontu Dalekowschodniego. Część wojsk radzieckich przerzucano na ten odcinek frontu tuż po opanowaniu Berlina. Główną operacyjną jednostką atakującą Armii Czerwonej był Front Zabajkalski, dowodzony przez Rodiona Malinowskiego (wcześniej dowódca II Frontu Ukraińskiego, potem minister obrony ZSRR), atakujący na kierunku Bajkał - Morze Wschodniochińskie.
Ofensywa radziecka nie natrafiła na silny opór. Wojska radzieckie pokonały trasę ok. 2000 km oraz góry Wielki Chingan, w ciągu około tygodnia zdobyły Qiqihar. Ciężki walki rozgorzały pod Mudanjiang, gdzie do walki ruszyli japońscy żołnierze-samobójcy, detonując miny pod radzieckimi wozami bojowymi. 18 sierpnia zdobyty został Harbin. W trakcie desantu radzieckiego w Mukdenie został ujęty przez Armię Czerwoną cesarz Mandżukuo Puyi. Zajęty został również Port Artur - co stanowiło symboliczny rewanż za klęskę Rosji w wojnie z Japonią 40 lat wcześniej. Armia Czerwona zniszczyła równie liczną Armię Kwantuńską, zajmując Mandżurię w zaledwie 12 dni, a posuwając się dalej naprzód wyzwoliła północną część Korei do 38 równoleżnika zdobywając m.in. Ch'ŏngjin oraz 24 sierpnia Pjongjang. 19 sierpnia Armia Kwantuńska skapitulowała, mimo to niektóre jej oddziały walczyły do końca sierpnia. Ponad pół miliona żołnierzy japońskich dostało się do niewoli radzieckiej.
Wiki
