prawo-polityka, 1951
Ostatnie zdjęcie Dalajlamy (ośrodek) zrobione w wolnym Tybecie, 1951
Foto (c) Heinrich Harrer
Stosunki między Tybetem a Chinami zmieniły się radykalnie, gdy wojnę domową w Chinach wygrali komuniści, a Mao Zedong ogłosił 1 października 1949 roku powstanie ChRL. Jeszcze przed zwycięstwem komunistów, władze tybetańskie na czele z regentem Tagdag-rinpoche, widząc, na co się zanosi, wydaliły z Tybetu wszystkich Chińczyków powiązanych z rządem, mimo protestów zarówno ze strony komunistów, jak i Kuomintangu. Zaś 4 listopada ogłosiły formalną niezależność Tybetu, a do głównych światowych mocarstw wysłały misje, które miały zabiegać o uznanie niezależności państwa. Chińczycy sprzeciwili się tym działaniom i wysłały do Tybetu wojsko, które miało użyć koniecznych środków do tego, aby włączyć Tybet do ChRL. Władze Tybetu zaś jeszcze tego roku złożyły za pośrednictwem Wlk. Brytanii wniosek o przyjęcie do ONZ.
W październiku 1950 roku jednostki Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej weszły do Tybetu, aby "chronić trzy miliony Tybetańczyków przed imperialistycznym uciskiem i zapewnić ochronę zachodniej granicy Chin". Wojsko tybetańskie nie było w stanie powstrzymać inwazji. W powstałej sytuacji rząd Tybetu nie miał innego wyjścia, jak wysłać do Pekinu delegację, która miałaby negocjować na temat dalszej przyszłości Tybetu. Podczas rozmów stronę tybetańską reprezentował Ngapo Ngałang Dzigme, a chińską – Li Weihan. Wynikiem było 17-punktowe porozumienie, podpisane 23 kwietnia 1951 roku. Między innymi, przyznawano w nim Tybetowi autonomię, ale kraj miał zostać integralną częścią ChRL.
17 listopada 1950 roku (czyli dwa lata wcześniej niż planowano) intronizowano XIV Dalajlamę.
W ten sposób Chińczycy zawładnęli strategicznie ważnym regionem, który już w przeszłości nieraz znajdował się pod chińską zwierzchnością, a teraz stał się strefą buforową między Chinami a niepodległymi od 1948 roku Indiami. Władca Tybetu, młody Tenzin Gjaco, po chińskiej aneksji został marionetkową głową kraju. We wrześniu 1954 roku uczestniczył – wspólnie z X Panczenlamą Czokji Gjalcenem – w posiedzeniu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych. Obaj zostali wybrani na wysokie stanowiska.
29 kwietnia 1954 roku Indie podpisały porozumienie z Chinami, w którym uznały ich suwerenność nad Tybetem. Rok później powołany został Komitet Przygotowawczy dla ustanowienia Tybetańskiego Regionu Autonomicznego, który znacznie uszczuplił władzę Dalajlamy.
Wiki
Stosunki między Tybetem a Chinami zmieniły się radykalnie, gdy wojnę domową w Chinach wygrali komuniści, a Mao Zedong ogłosił 1 października 1949 roku powstanie ChRL. Jeszcze przed zwycięstwem komunistów, władze tybetańskie na czele z regentem Tagdag-rinpoche, widząc, na co się zanosi, wydaliły z Tybetu wszystkich Chińczyków powiązanych z rządem, mimo protestów zarówno ze strony komunistów, jak i Kuomintangu. Zaś 4 listopada ogłosiły formalną niezależność Tybetu, a do głównych światowych mocarstw wysłały misje, które miały zabiegać o uznanie niezależności państwa. Chińczycy sprzeciwili się tym działaniom i wysłały do Tybetu wojsko, które miało użyć koniecznych środków do tego, aby włączyć Tybet do ChRL. Władze Tybetu zaś jeszcze tego roku złożyły za pośrednictwem Wlk. Brytanii wniosek o przyjęcie do ONZ.
W październiku 1950 roku jednostki Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej weszły do Tybetu, aby "chronić trzy miliony Tybetańczyków przed imperialistycznym uciskiem i zapewnić ochronę zachodniej granicy Chin". Wojsko tybetańskie nie było w stanie powstrzymać inwazji. W powstałej sytuacji rząd Tybetu nie miał innego wyjścia, jak wysłać do Pekinu delegację, która miałaby negocjować na temat dalszej przyszłości Tybetu. Podczas rozmów stronę tybetańską reprezentował Ngapo Ngałang Dzigme, a chińską – Li Weihan. Wynikiem było 17-punktowe porozumienie, podpisane 23 kwietnia 1951 roku. Między innymi, przyznawano w nim Tybetowi autonomię, ale kraj miał zostać integralną częścią ChRL.
17 listopada 1950 roku (czyli dwa lata wcześniej niż planowano) intronizowano XIV Dalajlamę.
W ten sposób Chińczycy zawładnęli strategicznie ważnym regionem, który już w przeszłości nieraz znajdował się pod chińską zwierzchnością, a teraz stał się strefą buforową między Chinami a niepodległymi od 1948 roku Indiami. Władca Tybetu, młody Tenzin Gjaco, po chińskiej aneksji został marionetkową głową kraju. We wrześniu 1954 roku uczestniczył – wspólnie z X Panczenlamą Czokji Gjalcenem – w posiedzeniu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych. Obaj zostali wybrani na wysokie stanowiska.
29 kwietnia 1954 roku Indie podpisały porozumienie z Chinami, w którym uznały ich suwerenność nad Tybetem. Rok później powołany został Komitet Przygotowawczy dla ustanowienia Tybetańskiego Regionu Autonomicznego, który znacznie uszczuplił władzę Dalajlamy.
Wiki
