historia
Japonia generała MacArthura
Douglas George MacArthur (ur. 26 stycznia 1880 w Little Rock, zm. 5 kwietnia 1964 w Waszyngtonie) – amerykański generał armii, dowódca armii alianckich na południowo-zachodnim teatrze działań na Pacyfiku podczas II wojny światowej. Uhonorowany najwyższym odznaczeniem wojskowym w Stanach Zjednoczonych – Medalem Honoru. Był jednym z pięciu amerykańskich oficerów, którzy osiągnęli stopień generała armii (ang. General of the Army, odpowiednik marszałka). Wyższy stopień – generała armii (l. mn. – General of the Armies) otrzymali jedynie John Pershing i pośmiertnie George Washington.
W latach 1942–1945 był dowódcą wszystkich sił alianckich na obszarze południowo-zachodniego Pacyfiku. W czasie pełnienia tej funkcji MacArthur uczynił wszystko, aby dotrzymać obietnicy złożonej po opuszczeniu Filipin. Najpierw jako dowódca obrony Australii bronił Nowej Gwinei, łamiąc japońską ofensywę na Port Moresby. Następnie, wraz ze wzrostem przewagi USA w wojnie, przeszedł do ofensywy, przeprowadzając ogółem 46 pomyślnych desantów w ramach taktyki „żabich skoków” – systematycznego wypierania (lub izolowania) Japończyków z wysp południowo-zachodniego Pacyfiku, nieustannie zmierzając w stronę Japonii.
Pomimo sprzeciwu dowódcy floty adm. Nimitza, który uważał, że Filipiny można spokojnie ominąć w drodze ku Japonii i unikając zbędnych strat uderzyć na nią najkrótszą drogą – przez Tajwan, na konferencji na Hawajach w lipcu 1944 r. udało mu się przeforsować decyzję o ataku na Filipiny, argumentując, że pozostawienie ich Japończykom nadszarpnęłoby prestiż Stanów Zjednoczonych w oczach narodów Dalekiego Wschodu na długie lata.
20 października 1944 r. MacArthur wraz z przebywającym na wygnaniu prezydentem Filipin Sergio Osmeną i grupą oficerów wyszedł na plażę w zatoce Leyte. Wypowiedział wówczas słynne słowa: „Narodzie filipiński, wróciłem!”, realizując tym samym obietnicę sprzed dwóch lat. Dziś wydarzenie to upamiętnia okolicznościowy pomnik stylizowany na tę scenę.
W kwietniu 1945 r. został mianowany dowódcą sił zbrojnych na Pacyfiku (AFPAC – Army Forces in the Pacific, składających się tylko z wojsk amerykańskich obecnych w regionie Pacyfiku) z głównym zadaniem przygotowania i dokonania inwazji na Japonię właściwą. Był już wtedy, od 18 grudnia 1944 r., pięciogwiazdkowym generałem (General of the Army) i podlegały mu wszystkie amerykańskie siły lądowe i powietrzne (20. Armia Lotnicza) w Azji.
Gdy po krwawych walkach o Okinawę zakończonych 1 lipca 1945 r., przygotowywał się do planowanego na listopad 1945 r. lądowania na Kiusiu, dwa amerykańskie nuklearne naloty na Hiroszimę i Nagasaki zakończyły w sierpniu wojnę z Japonią. 2 września tego roku, jako naczelny wódz państw sprzymierzonych – upoważniony do tego oprócz Trumana przez premiera Winstona Churchilla, Józefa Stalina i Czang Kaj-szeka – przyjął na pokładzie pancernika Missouri bezwarunkową kapitulację Japonii, kończącą ostatecznie II wojnę światową.
14 sierpnia 1945 r. MacArthur z polecenia prezydenta Trumana został głównodowodzącym sojuszniczych wojsk okupacyjnych w Japonii (Supreme Commander of the Allied Powers). Otrzymał tym samym niemal absolutną władzę nad 70 milionami mieszkańców okupowanego kraju z cesarzem włącznie. Chociaż rząd japoński wciąż formalnie funkcjonował i ustanowiono w Tokio tzw. Radę Sojuszniczą (USA, ZSRR, Wspólnota Brytyjska, Chiny), decyzje tych organów nie były dla generała wiążące. Rządził za pomocą dekretów, które podpisywał we własnym imieniu, a nie rządu Stanów Zjednoczonych. Zagraniczni dyplomaci w Japonii akredytowani byli przy nim, a nie przy cesarzu. Miał prawo rozwiązywać parlament, delegalizować partie polityczne, zwalniać urzędników. Nie zamierzał jednak i nie uczynił ze swoich szerokich prerogatyw niczego, co mogłoby przekształcić Japonię w zniewoloną kolonię, a jego samego w satrapę podbitej krainy. Miał wizję przekształcenia Japonii w kraj demokratyczny ze społeczeństwem obywatelskim, funkcjonującym na Dalekim Wschodzie jako pełnoprawny podmiot polityki światowej.
Pod jego zarządem w latach 1945–1951 przeprowadzono szeroki proces demilitaryzacji i demokratyzacji państwa i społeczeństwa japońskiego. Przywrócono zlikwidowane podczas reżimu militarystów podstawowe swobody obywatelskie (w tym również kobietom), zlikwidowano tajną policję polityczną Kempeitai, rozwiązano organizacje nacjonalistyczne, zniesiono cenzurę, wytoczono w Tokio proces czołowym japońskim zbrodniarzom wojennym. Reforma rolna z 1946 r. uczyniła 4,6 mln chłopów japońskich właścicielami ziemi. MacArthur nie dopuścił do wywozu z Japonii jakichkolwiek instalacji przemysłowych w ramach reparacji wojennych. Przeciwnie, w latach 1946–1951 wyjednał dla Japonii 2,5 mld dolarów pożyczek, które pomogły dźwignąć się zrujnowanemu gospodarczo krajowi. 6 listopada 1946 r. nadał Japonii konstytucję, napisaną w jego sztabie. Niemniej istotnym wkładem MacArthura w powojenny kształt Japonii i postawę silnie związanych z tradycją jej mieszkańców było traktowanie przez niego cesarza Hirohito, którego skazania lub co najmniej abdykacji domagały się Chiny, ZSRR i przeważająca część obywateli USA. MacArthur uznał, że cesarz nie ponosi odpowiedzialności za wybuch wojny, że był więźniem rządzącej kliki militarystów i że powinien odegrać swoistą rolę „zakładnika demokracji”.
Wiki
W latach 1942–1945 był dowódcą wszystkich sił alianckich na obszarze południowo-zachodniego Pacyfiku. W czasie pełnienia tej funkcji MacArthur uczynił wszystko, aby dotrzymać obietnicy złożonej po opuszczeniu Filipin. Najpierw jako dowódca obrony Australii bronił Nowej Gwinei, łamiąc japońską ofensywę na Port Moresby. Następnie, wraz ze wzrostem przewagi USA w wojnie, przeszedł do ofensywy, przeprowadzając ogółem 46 pomyślnych desantów w ramach taktyki „żabich skoków” – systematycznego wypierania (lub izolowania) Japończyków z wysp południowo-zachodniego Pacyfiku, nieustannie zmierzając w stronę Japonii.
Pomimo sprzeciwu dowódcy floty adm. Nimitza, który uważał, że Filipiny można spokojnie ominąć w drodze ku Japonii i unikając zbędnych strat uderzyć na nią najkrótszą drogą – przez Tajwan, na konferencji na Hawajach w lipcu 1944 r. udało mu się przeforsować decyzję o ataku na Filipiny, argumentując, że pozostawienie ich Japończykom nadszarpnęłoby prestiż Stanów Zjednoczonych w oczach narodów Dalekiego Wschodu na długie lata.
20 października 1944 r. MacArthur wraz z przebywającym na wygnaniu prezydentem Filipin Sergio Osmeną i grupą oficerów wyszedł na plażę w zatoce Leyte. Wypowiedział wówczas słynne słowa: „Narodzie filipiński, wróciłem!”, realizując tym samym obietnicę sprzed dwóch lat. Dziś wydarzenie to upamiętnia okolicznościowy pomnik stylizowany na tę scenę.
W kwietniu 1945 r. został mianowany dowódcą sił zbrojnych na Pacyfiku (AFPAC – Army Forces in the Pacific, składających się tylko z wojsk amerykańskich obecnych w regionie Pacyfiku) z głównym zadaniem przygotowania i dokonania inwazji na Japonię właściwą. Był już wtedy, od 18 grudnia 1944 r., pięciogwiazdkowym generałem (General of the Army) i podlegały mu wszystkie amerykańskie siły lądowe i powietrzne (20. Armia Lotnicza) w Azji.
Gdy po krwawych walkach o Okinawę zakończonych 1 lipca 1945 r., przygotowywał się do planowanego na listopad 1945 r. lądowania na Kiusiu, dwa amerykańskie nuklearne naloty na Hiroszimę i Nagasaki zakończyły w sierpniu wojnę z Japonią. 2 września tego roku, jako naczelny wódz państw sprzymierzonych – upoważniony do tego oprócz Trumana przez premiera Winstona Churchilla, Józefa Stalina i Czang Kaj-szeka – przyjął na pokładzie pancernika Missouri bezwarunkową kapitulację Japonii, kończącą ostatecznie II wojnę światową.
14 sierpnia 1945 r. MacArthur z polecenia prezydenta Trumana został głównodowodzącym sojuszniczych wojsk okupacyjnych w Japonii (Supreme Commander of the Allied Powers). Otrzymał tym samym niemal absolutną władzę nad 70 milionami mieszkańców okupowanego kraju z cesarzem włącznie. Chociaż rząd japoński wciąż formalnie funkcjonował i ustanowiono w Tokio tzw. Radę Sojuszniczą (USA, ZSRR, Wspólnota Brytyjska, Chiny), decyzje tych organów nie były dla generała wiążące. Rządził za pomocą dekretów, które podpisywał we własnym imieniu, a nie rządu Stanów Zjednoczonych. Zagraniczni dyplomaci w Japonii akredytowani byli przy nim, a nie przy cesarzu. Miał prawo rozwiązywać parlament, delegalizować partie polityczne, zwalniać urzędników. Nie zamierzał jednak i nie uczynił ze swoich szerokich prerogatyw niczego, co mogłoby przekształcić Japonię w zniewoloną kolonię, a jego samego w satrapę podbitej krainy. Miał wizję przekształcenia Japonii w kraj demokratyczny ze społeczeństwem obywatelskim, funkcjonującym na Dalekim Wschodzie jako pełnoprawny podmiot polityki światowej.
Pod jego zarządem w latach 1945–1951 przeprowadzono szeroki proces demilitaryzacji i demokratyzacji państwa i społeczeństwa japońskiego. Przywrócono zlikwidowane podczas reżimu militarystów podstawowe swobody obywatelskie (w tym również kobietom), zlikwidowano tajną policję polityczną Kempeitai, rozwiązano organizacje nacjonalistyczne, zniesiono cenzurę, wytoczono w Tokio proces czołowym japońskim zbrodniarzom wojennym. Reforma rolna z 1946 r. uczyniła 4,6 mln chłopów japońskich właścicielami ziemi. MacArthur nie dopuścił do wywozu z Japonii jakichkolwiek instalacji przemysłowych w ramach reparacji wojennych. Przeciwnie, w latach 1946–1951 wyjednał dla Japonii 2,5 mld dolarów pożyczek, które pomogły dźwignąć się zrujnowanemu gospodarczo krajowi. 6 listopada 1946 r. nadał Japonii konstytucję, napisaną w jego sztabie. Niemniej istotnym wkładem MacArthura w powojenny kształt Japonii i postawę silnie związanych z tradycją jej mieszkańców było traktowanie przez niego cesarza Hirohito, którego skazania lub co najmniej abdykacji domagały się Chiny, ZSRR i przeważająca część obywateli USA. MacArthur uznał, że cesarz nie ponosi odpowiedzialności za wybuch wojny, że był więźniem rządzącej kliki militarystów i że powinien odegrać swoistą rolę „zakładnika demokracji”.
Wiki
