wojna, 1944
07-21.08.44r. bitwa pod Falaise. Pomimo desperackich ataków m.in. 2 Dyw Panc SS, 1 Dyw Panc gen.S.Maczka utrzymała pozycje ...

Bitwa pod Falaise (kocioł Falaise) – bitwa stoczona w dniach 7-21 sierpnia 1944 w ramach operacji „Overlord”. Doprowadziła do przełamania obrony niemieckiej w Normandii i wyjścia aliantów na linię Sekwany, a później Renu. Znaczącą rolę odegrała w niej polska 1 Dywizja Pancerna pod dowództwem generała Stanisława Maczka, wchodząca w skład II Korpusu Kanadyjskiego.

7 sierpnia polska dywizja została rozlokowana po wschodniej stronie drogi Caen – Falaise z zadaniem wzięcia udziału w ofensywie II Korpusu Kanadyjskiego, której celem było zdobycie wzgórz w okolicy miasta Falaise. Natarcie rozpoczęło się 8 sierpnia. Szybko utknęło jednak w miejscu, gdyż dobrze przygotowana niemiecka obrona spowodowała ciężkie straty wśród nacierających czołgów, szczególnie 2 Pułku Pancernego. Ataki zostały ponowione 9 i 10 sierpnia i mimo początkowych postępów, również i one nie zdołały przełamać linii obronnych Niemców. 11 sierpnia dowódca II Korpusu Kanadyjskiego ogłosił zakończenie operacji.
W międzyczasie działania wojsk alianckich w pozostałych sektorach, w szczególności amerykańskiej 3 Armii, doprowadziły do częściowego okrążenia wojsk niemieckich. Korytarz, przez który mogły się one wycofać w głąb Francji zawęził się do mniej niż 30 kilometrów. Zadanie zaryglowania tej luki powierzono m.in. 1 Dywizji Pancernej.

Nowe natarcie rozpoczęło się 14 sierpnia pod kryptonimem „Tractable”. Polska dywizja sforsowała rzekę Dives, po czym została podzielona na grupy bojowe. 19 sierpnia jedna z nich, we współdziałaniu z nacierającymi z południa Amerykanami, zajęła miasteczko Chambois, leżące na drodze wycofującego się Wehrmachtu. W tym samym czasie druga zdobyła ważne strategicznie wzgórza Mont Ormel (Maczugę). Doprowadziło to do zamknięcia okrążenia wokół niemieckich 7 Armii i 5 Armii Pancernej w tzw. kotle Falaise. 20 sierpnia polskie jednostki na Maczudze zostały jednak same okrążone i musiały odpierać silny kontratak 2 DPanc SS, dzięki czemu część sił niemieckich zdołała wymknąć się z kotła. Pomimo intensywnego ostrzału artyleryjskiego i ponawianych desperackich szturmów nieprzyjaciela, 1 Dywizji Pancernej udało się utrzymać pozycje aż do zluzowania 21 sierpnia przez oddziały kanadyjskiej 4 DPanc, dotychczas zatrzymane przez 9 DPanc SS w okolicach wzgórza 240.

Bezpośrednio po bitwie 1 Dywizja Pancerna przeszła na kilka dni do odwodu II Korpusu Kanadyjskiego. Po uzupełnieniu strat powróciła na pierwszą linię frontu i wzięła udział w pościgu za wycofującymi się wojskami niemieckimi.

W kotle pod Falaise rozbiciu uległy niemieckie 326, 353, 363, 271, 276, 277 i 89 Dywizje Piechoty. Z okrążenia udało się wydostać natomiast dywizjom pancernym, ale utraciły one większość czołgów i innego ciężkiego sprzętu. W sumie straty Niemców szacuje się na 40 tys. wziętych do niewoli, 10 do 15 tys. zabitych.

Polska 1 Dywizja Pancerna wzięła 5113 jeńców, zniszczyła 55 czołgów, 44 działa polowe, 38 samochodów pancernych i 207 pojazdów mechanicznych, tracąc przy tym 325 zabitych, 1002 rannych i 114 zaginionych. Zniszczeniu uległo też około 80 czołgów.

Wiki