różności
Odsetek Tatarów krymskich na Krymie
Tatarzy krymscy (qırımtatarlar) – grupa etniczna pochodzenia tureckiego posługująca się językiem krymskotatarskim, zamieszkująca od XIII wieku Półwysep Krymski.
W 1850 roku Tatarzy krymscy stanowili 77,7% ludności Krymu, jednak obecnie ich liczba wynosi nieco ponad 10% mieszkańców półwyspu. Wielu potomków emigrantów z Krymu z przełomu XIX i XX w. mieszka także w Turcji (jednym z większych skupisk jest prowincja Eskişehir), Uzbekistanie (po deportacjach stalinowskich w 1944) oraz Rumunii i Bułgarii (głównie w Dobrudży). Ich liczbę ocenia się na ok. 480 tys. osób, z czego 250 tys. na Krymie i 150 tys. w Uzbekistanie.
Tatarzy krymscy przybyli do Europy wraz z ekspansją Imperium mongolskiego. Po rozpadzie Złotej Ordy utworzyli Chanat Krymski, obejmujący zasięgiem większość Krymu, południowe obszary dzisiejszej Ukrainy oraz część Kubani. Chanat, zależny od Imperium Osmańskiego, wielokrotnie najeżdżał i łupił ościenne kraje, Polskę i Rosję, wciągając Turcję w wojny z sąsiadami. W 1783 Chanat Krymski został anektowany przez Imperium Rosyjskie. Od tego momentu rozpoczął się stopniowy napływ osadników rosyjskich i ukraińskich, na skutek czego na początku XX wieku Tatarzy stanowili już mniejszość na Krymie. W 1944 roku pod zarzutem kolaboracji z III Rzeszą niemal cała ludność tatarska została deportowana do Uzbekistanu.
W okresie upadku ZSRR rozpoczął się w 1989 roku stopniowy powrót Tatarów na Krym, jednakże wciąż w Uzbekistanie żyje liczna społeczność krymskotatarska. W 1991 utworzony został na Krymie Medżlis krymskotatarski oficjalnie reprezentujący miejscowych Tatarów krymskich. Stosunki Tatarów z rządem Ukrainy były poprawne, a ich stan zmieniał się w czasie. Dochodziło do konfliktów z władzami Autonomicznej Republiki Krymu, spory dotyczyły głównie zwrotu nieruchomości, statusu Tatarów jako ludności rdzennej oraz reprezentacji w organach reprezentacyjnych. Po wybuchu protestów Euromajdanu w 2013 roku Tatarzy jednoznacznie opowiadali się za pozostaniem Krymu w składzie Ukrainy, liczne protesty odbyły się marcu 2014 roku. Tatarzy w większości zbojkotowali referendum w sprawie przynależności państwowej Krymu. Po przyłączeniu Krymu do Rosji w marcu 2014 roku jego terytorium opuściło ponad 9.000 Tatarów, głównie aktywni politycznie i zagrożeni represjami ze strony nowych władz. Wobec Tatarów zastosowano prowokacje policyjne, przeszukania i zastraszanie.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tatarzy_krymscy
W 1850 roku Tatarzy krymscy stanowili 77,7% ludności Krymu, jednak obecnie ich liczba wynosi nieco ponad 10% mieszkańców półwyspu. Wielu potomków emigrantów z Krymu z przełomu XIX i XX w. mieszka także w Turcji (jednym z większych skupisk jest prowincja Eskişehir), Uzbekistanie (po deportacjach stalinowskich w 1944) oraz Rumunii i Bułgarii (głównie w Dobrudży). Ich liczbę ocenia się na ok. 480 tys. osób, z czego 250 tys. na Krymie i 150 tys. w Uzbekistanie.
Tatarzy krymscy przybyli do Europy wraz z ekspansją Imperium mongolskiego. Po rozpadzie Złotej Ordy utworzyli Chanat Krymski, obejmujący zasięgiem większość Krymu, południowe obszary dzisiejszej Ukrainy oraz część Kubani. Chanat, zależny od Imperium Osmańskiego, wielokrotnie najeżdżał i łupił ościenne kraje, Polskę i Rosję, wciągając Turcję w wojny z sąsiadami. W 1783 Chanat Krymski został anektowany przez Imperium Rosyjskie. Od tego momentu rozpoczął się stopniowy napływ osadników rosyjskich i ukraińskich, na skutek czego na początku XX wieku Tatarzy stanowili już mniejszość na Krymie. W 1944 roku pod zarzutem kolaboracji z III Rzeszą niemal cała ludność tatarska została deportowana do Uzbekistanu.
W okresie upadku ZSRR rozpoczął się w 1989 roku stopniowy powrót Tatarów na Krym, jednakże wciąż w Uzbekistanie żyje liczna społeczność krymskotatarska. W 1991 utworzony został na Krymie Medżlis krymskotatarski oficjalnie reprezentujący miejscowych Tatarów krymskich. Stosunki Tatarów z rządem Ukrainy były poprawne, a ich stan zmieniał się w czasie. Dochodziło do konfliktów z władzami Autonomicznej Republiki Krymu, spory dotyczyły głównie zwrotu nieruchomości, statusu Tatarów jako ludności rdzennej oraz reprezentacji w organach reprezentacyjnych. Po wybuchu protestów Euromajdanu w 2013 roku Tatarzy jednoznacznie opowiadali się za pozostaniem Krymu w składzie Ukrainy, liczne protesty odbyły się marcu 2014 roku. Tatarzy w większości zbojkotowali referendum w sprawie przynależności państwowej Krymu. Po przyłączeniu Krymu do Rosji w marcu 2014 roku jego terytorium opuściło ponad 9.000 Tatarów, głównie aktywni politycznie i zagrożeni represjami ze strony nowych władz. Wobec Tatarów zastosowano prowokacje policyjne, przeszukania i zastraszanie.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tatarzy_krymscy