historia, 1969
Chińscy studenci z dumą prezentują czerwone książeczki Mao podczas wielkie rewolucji kulturalnej.
Wielka Proletariacka Rewolucja Kulturalna (chin. upr. 无产阶级文化大革命, chin. trad. 無產階級文化大革命, pinyin wúchǎn jiējí wénhuà dà gémìng); często skracane do 文化大革命 (wénhuà dà gémìng, wielka rewolucja kulturalna) lub po prostu 文革 (wéngé, kulturalna rewolucja) – wielki ruch społeczno-polityczny w Chinach zainicjowany w 1966 roku przez Mao Zedonga, jako próba wyeliminowania jego politycznych rywali i wprowadzenia w życie własnych koncepcji ideologicznych (maoizmu). Chociaż oficjalnie została zakończona przez Mao w 1969 roku, faktycznie trwała do chwili aresztowania tzw. bandy czworga w 1976 roku.
Zakończona klęską głodu kampania wielkiego skoku z lat 1958–1962 doprowadziła do odsunięcia Mao na boczny tor. Władza przeszła w ręce pragmatycznych, umiarkowanych polityków, skupionych wokół Przewodniczącego ChRL Liu Shaoqi, do których zaliczali się m.in. Deng Xiaoping i Chen Yun. Zapoczątkowali oni okres tzw. „regulacji gospodarki”, wyprowadzając kraj z będącej wynikiem wielkiego skoku ruiny gospodarczej. Zakończona sukcesem poskokowa polityka ekonomiczna doprowadziła do szybkiego rozwoju rolnictwa i przemysłu lekkiego, wzrosły eksport i podaż na rynku wewnętrznym. W planowanej na lata 1966–1970 trzeciej pięciolatce zakładano dalszy rozwój rolnictwa oraz rozbudowę przemysłu ciężkiego. Już na X Plenum Partii we wrześniu 1962 roku Mao uznał politykę gospodarczą Liu Shaoqi jako drogę do przywrócenia kapitalizmu.
Mao zaczął obawiać się całkowitego odsunięcia go od władzy i zaczął planować swój powrót na szczyt, połączony z rozprawą z politycznymi przeciwnikami. Instytucją, w której nadal miał poparcie, była dowodzona przez Lin Biao armia. Lin dbał o indoktrynację maoistowską w armii. Zniesione zostały wprowadzone uprzednio przez Peng Dehuaia wszelkie wzorowane na radzieckich rozwiązania, łącznie z rangami i mundurami, a żołnierzom zaszczepiano rewolucyjny zapał.
We wrześniu 1962 roku zainicjowany został Ruch kształcenia socjalistycznego, mający propagować maoistowskie rozwiązania gospodarcze. Jej sztandarowym przykładem miała być zmilitaryzowana brygada rolnicza Dazhai w prowincji Shanxi, osiągająca rzekomo rewelacyjne wyniki w uprawie ziemi. Dopiero później wyszło na jaw, że pieniądze, maszyny rolnicze, a nawet zboże otrzymywała od Lin Biao. Ruch kształcenia socjalistycznego propagował nowe wzorce, jak zmarłego młodo żołnierza Lei Fenga, oddanego ideom Przewodniczącego. W 1964 roku ukazały się Cytaty Przewodniczącego Mao (słynna Czerwona książeczka), wybór pism Mao, który miał stać się zbiorem naczelnych wytycznych dla narodu.
Jednym z elementów kampanii propagandowej Mao wśród chińskiego społeczeństwa była działalność jego żony Jiang Qing na polu kultury. Jiang dążyła do stworzenia nowej, rewolucyjnej kultury, m.in. próbując zreformować w duchu maoizmu tradycyjną operę pekińską. Silne poparcie Jiang Qing miała w Szanghaju, gdzie do władzy doszli młodzi radykałowie. W lutym 1966 roku Lin Biao zorganizował w tym mieście „forum literacko-artystyczne w siłach zbrojnych”, które de facto ugruntowało jej pozycję. Polityka kulturalna żony Mao spotkała się z ostrą krytyką burmistrza Pekinu, Peng Zhena.
Za preludium rewolucji kulturalnej uważany jest artykuł protegowanego Jiang Qing, Yao Wenyuana z 10 listopada 1965 roku. W tekście tym skrytykowana została sztuka Wu Hana, Dymisja Hai Rui. Napisana w 1961 roku sztuka odczytywana była jako zakamuflowana krytyka polityki Mao Zedonga. Artykuł w istocie był wymierzony w Peng Zhena, będącego zwierzchnikiem Wu Hana. Peng próbował uniemożliwić rozpowszechnienie artykułu, w krótkim czasie został on jednak przedrukowany w wielu gazetach oraz w dazibao.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rewolucja_kulturalna
Zakończona klęską głodu kampania wielkiego skoku z lat 1958–1962 doprowadziła do odsunięcia Mao na boczny tor. Władza przeszła w ręce pragmatycznych, umiarkowanych polityków, skupionych wokół Przewodniczącego ChRL Liu Shaoqi, do których zaliczali się m.in. Deng Xiaoping i Chen Yun. Zapoczątkowali oni okres tzw. „regulacji gospodarki”, wyprowadzając kraj z będącej wynikiem wielkiego skoku ruiny gospodarczej. Zakończona sukcesem poskokowa polityka ekonomiczna doprowadziła do szybkiego rozwoju rolnictwa i przemysłu lekkiego, wzrosły eksport i podaż na rynku wewnętrznym. W planowanej na lata 1966–1970 trzeciej pięciolatce zakładano dalszy rozwój rolnictwa oraz rozbudowę przemysłu ciężkiego. Już na X Plenum Partii we wrześniu 1962 roku Mao uznał politykę gospodarczą Liu Shaoqi jako drogę do przywrócenia kapitalizmu.
Mao zaczął obawiać się całkowitego odsunięcia go od władzy i zaczął planować swój powrót na szczyt, połączony z rozprawą z politycznymi przeciwnikami. Instytucją, w której nadal miał poparcie, była dowodzona przez Lin Biao armia. Lin dbał o indoktrynację maoistowską w armii. Zniesione zostały wprowadzone uprzednio przez Peng Dehuaia wszelkie wzorowane na radzieckich rozwiązania, łącznie z rangami i mundurami, a żołnierzom zaszczepiano rewolucyjny zapał.
We wrześniu 1962 roku zainicjowany został Ruch kształcenia socjalistycznego, mający propagować maoistowskie rozwiązania gospodarcze. Jej sztandarowym przykładem miała być zmilitaryzowana brygada rolnicza Dazhai w prowincji Shanxi, osiągająca rzekomo rewelacyjne wyniki w uprawie ziemi. Dopiero później wyszło na jaw, że pieniądze, maszyny rolnicze, a nawet zboże otrzymywała od Lin Biao. Ruch kształcenia socjalistycznego propagował nowe wzorce, jak zmarłego młodo żołnierza Lei Fenga, oddanego ideom Przewodniczącego. W 1964 roku ukazały się Cytaty Przewodniczącego Mao (słynna Czerwona książeczka), wybór pism Mao, który miał stać się zbiorem naczelnych wytycznych dla narodu.
Jednym z elementów kampanii propagandowej Mao wśród chińskiego społeczeństwa była działalność jego żony Jiang Qing na polu kultury. Jiang dążyła do stworzenia nowej, rewolucyjnej kultury, m.in. próbując zreformować w duchu maoizmu tradycyjną operę pekińską. Silne poparcie Jiang Qing miała w Szanghaju, gdzie do władzy doszli młodzi radykałowie. W lutym 1966 roku Lin Biao zorganizował w tym mieście „forum literacko-artystyczne w siłach zbrojnych”, które de facto ugruntowało jej pozycję. Polityka kulturalna żony Mao spotkała się z ostrą krytyką burmistrza Pekinu, Peng Zhena.
Za preludium rewolucji kulturalnej uważany jest artykuł protegowanego Jiang Qing, Yao Wenyuana z 10 listopada 1965 roku. W tekście tym skrytykowana została sztuka Wu Hana, Dymisja Hai Rui. Napisana w 1961 roku sztuka odczytywana była jako zakamuflowana krytyka polityki Mao Zedonga. Artykuł w istocie był wymierzony w Peng Zhena, będącego zwierzchnikiem Wu Hana. Peng próbował uniemożliwić rozpowszechnienie artykułu, w krótkim czasie został on jednak przedrukowany w wielu gazetach oraz w dazibao.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rewolucja_kulturalna
