znani-ludzie, 1929
Współtwórca i pierwszy prezydent Republiki Turcji Mustafa Kemal Atatürk na ślubie adoptowanej córki Nebile Hanim (Ankara).
Mustafa Kemal Atatürk (ur. 19 maja 1881 w Salonikach, zm. 10 listopada 1938 w Stambule) – turecki polityk, wojskowy, współtwórca i pierwszy prezydent Republiki Turcji.
W trakcie I wojny światowej był jednym z ważniejszych dowódców armii Imperium Osmańskiego. Po klęsce w wojnie sprzeciwił się rozbiorom Turcji i stanął na czele wojny o niepodległość. W niepodległej Turcji objął urząd prezydenta, przeprowadzając szereg reform politycznych, gospodarczych i kulturalnych, przekształcając Imperium Osmańskie w nowoczesne i świeckie państwo narodowe. Jego działania dały początek ideologii kemalistycznej.
Po zakończeniu wojny alianci zachodni (Włochy, Francja, Wielka Brytania) wraz z Grecją i Armenią podjęli decyzję o rozbiorze Imperium Osmańskiego. Kemal nie uznał decyzji o podziale i w lipcu 1919 roku zrezygnował ze służby w armii osmańskiej oraz zapowiedział rozpoczęcie wojny z siłami okupacyjnymi. Rząd osmański wydał nakaz aresztowania Kemala, a następnie zaocznie skazał go na śmierć.
4 września tego samego roku Kemal zorganizował kongres w Sivas, na którym spotkali się przeciwnicy aliantów z różnych prowincji Turcji. Kongres wydał oświadczenie o nazwie Pakt Narodowy (Misak-i Milli), w którym zawarto plany przyszłego kształtu Turcji. Sam Mustafa Kemal został mianowany przewodniczącym Komitetu Wykonawczego kongresu, co wpłynęło na jego przyszłą pozycję w państwie tureckim[34]. W grudniu odbyły się ostatnie wybory do osmańskiego parlamentu, większość uzyskali w nich kandydaci Stowarzyszenia na Rzecz Praw do Anatolii i Rumelii, kierowanego przez Kemala.
Już w styczniu Kemal wraz ze swoimi wojskami stoczył bitwę o Kahramanmaraş, gdzie pokonał oddziały okupacyjne Francuzów i popierających ich Ormian. Zdominowany przez przeciwników aliantów parlament 18 marca 1920 roku został rozwiązany przez siły brytyjskie po tym, gdy oficjalnie przyjął Pakt Narodowy, odrzucający podział Turcji. Kemal utworzył nowy turecki parlament (powołane 23 kwietnia Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji]) z siedzibą w Ankarze, gdzie wówczas przebywał. Utworzenie parlamentu spowodowało dwuwładzę. Z jednej strony istniał rząd osmański sprzyjający aliantom, a z drugiej strony – niepodległościowe struktury kierowane przez Kemala.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Mustafa_Kemal_Atat%C3%BCrk
W trakcie I wojny światowej był jednym z ważniejszych dowódców armii Imperium Osmańskiego. Po klęsce w wojnie sprzeciwił się rozbiorom Turcji i stanął na czele wojny o niepodległość. W niepodległej Turcji objął urząd prezydenta, przeprowadzając szereg reform politycznych, gospodarczych i kulturalnych, przekształcając Imperium Osmańskie w nowoczesne i świeckie państwo narodowe. Jego działania dały początek ideologii kemalistycznej.
Po zakończeniu wojny alianci zachodni (Włochy, Francja, Wielka Brytania) wraz z Grecją i Armenią podjęli decyzję o rozbiorze Imperium Osmańskiego. Kemal nie uznał decyzji o podziale i w lipcu 1919 roku zrezygnował ze służby w armii osmańskiej oraz zapowiedział rozpoczęcie wojny z siłami okupacyjnymi. Rząd osmański wydał nakaz aresztowania Kemala, a następnie zaocznie skazał go na śmierć.
4 września tego samego roku Kemal zorganizował kongres w Sivas, na którym spotkali się przeciwnicy aliantów z różnych prowincji Turcji. Kongres wydał oświadczenie o nazwie Pakt Narodowy (Misak-i Milli), w którym zawarto plany przyszłego kształtu Turcji. Sam Mustafa Kemal został mianowany przewodniczącym Komitetu Wykonawczego kongresu, co wpłynęło na jego przyszłą pozycję w państwie tureckim[34]. W grudniu odbyły się ostatnie wybory do osmańskiego parlamentu, większość uzyskali w nich kandydaci Stowarzyszenia na Rzecz Praw do Anatolii i Rumelii, kierowanego przez Kemala.
Już w styczniu Kemal wraz ze swoimi wojskami stoczył bitwę o Kahramanmaraş, gdzie pokonał oddziały okupacyjne Francuzów i popierających ich Ormian. Zdominowany przez przeciwników aliantów parlament 18 marca 1920 roku został rozwiązany przez siły brytyjskie po tym, gdy oficjalnie przyjął Pakt Narodowy, odrzucający podział Turcji. Kemal utworzył nowy turecki parlament (powołane 23 kwietnia Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji]) z siedzibą w Ankarze, gdzie wówczas przebywał. Utworzenie parlamentu spowodowało dwuwładzę. Z jednej strony istniał rząd osmański sprzyjający aliantom, a z drugiej strony – niepodległościowe struktury kierowane przez Kemala.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Mustafa_Kemal_Atat%C3%BCrk
