prawo-polityka, 1939
Ostatnie wykonanie egzekucji z pomocą gilotyny, 17 czerwca 1939 roku
Gilotyna – przyrząd służący do wykonywania kary śmierci poprzez ścięcie głowy za pomocą dużego, ciężkiego (ok. 40 kg) noża o skośnym ostrzu, który opada pionowo pod wpływem grawitacji na szyję skazańca, unieruchomionego w ramie gilotyny.
Urządzenia podobne do gilotyny były znane już wcześniej w różnych krajach Europy. Już w 1268 r. Konradyn, książę Szwabii, ostatni z rodu Hohenstaufów wraz ze swym przyjacielem Fryderykiem z Badenii zostali publicznie ścięci w Neapolu za pomocą urządzenia ze spadającym nożem. W "Żywotach świętych" wydanych w 1501 r. w Strasburgu znajduje się rycina przedstawiająca egzekucję skazańca za pomocą maszyny, w której ruchomy nóż poruszający się w pionowej ramie uderzany jest młotem przez kata. Z drugiej połowy XVI w. pochodzą ilustracje, na których widzimy już maszyny do zadawania śmierci, w których ciężki nóż spadał pod własnym ciężarem, wyzwalany przez pociągnięcie liny.
Podczas rewolucji francuskiej gilotynę udoskonalono i zastosowano na wielką skalę jako standardowe narzędzie wykonywania egzekucji w całej Francji. W ten sposób gilotyna stała się symbolem terroru z czasów rewolucji francuskiej. Nazwa gilotyna pochodzi od nazwiska pomysłodawcy zastosowania tego urządzenia, deputowanego do Zgromadzenia Narodowego z Paryża i chirurga Josepha Ignace Guillotina. Gilotynę stosowaną we Francji opracował inny lekarz członek Académie Chirurgicale – Antoine Louis, a wykonał – niemiecki producent klawesynów Tobias Schmidt. Jego konstrukcja była 6-krotnie tańsza od wykonanego z dębowego drewna pierwowzoru autorstwa królewskiego cieśli Guidona, który wyceniono na 5600 liwrów. Od nazwiska projektodawcy była początkowo nazywana Louison lub Louisette, a następnie "wdową". Ostatecznie przyjęła się nadana przez prasę nazwa "gilotyna", mimo rozpaczliwych protestów Guillotina.
Gilotyna była początkowo pomyślana jako bardziej humanitarna metoda wykonywania kary śmierci. We Francji przedrewolucyjnej w stosunku do ludzi szlachetnie urodzonych stosowano ścięcie toporem lub mieczem, a wobec pospólstwa powieszenie. Zdarzało się, że potrzeba było kilka cięć aby odrąbać głowę, a skazaniec, którego wieszano, konał przez dłuższy czas. Najważniejszą technologiczną innowacją w gilotynie, która różni ją od innych rozwiązań tego rodzaju, jest ukośne ostrze. Konstrukcja taka powoduje, że cięcie jest szybkie i praktycznie stuprocentowo pewne, ponieważ ruch skośnego ostrza względem szyi składa się ze złożenia dwóch składowych: tnącej i miażdżącej.
Pierwszą osobą ściętą na gilotynie 25 kwietnia 1792 był rabuś, który grasował na traktach – Nicolas J. Pelletier. Najsłynniejszymi osobami straconymi na gilotynie byli król Ludwik XVI, królowa Maria Antonina Austriaczka, Georges Danton i ten, który sam był w znacznym stopniu odpowiedzialny za terror rewolucyjny – Maximilien de Robespierre.
Gilotyna używana była przede wszystkim we Francji podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Zarówno w okresie I Republiki, jak i za rządów Napoleona, Restauracji i kolejnych okresów historii tego państwa. Natomiast przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu państwa karane były śmiercią przez rozstrzelanie. W czasach istnienia Francji Vichy gilotyną karano też za uczestnictwo w ruchu oporu czy dokonywanie nielegalnych aborcji. Po przywróceniu Republiki narzędzie śmierci funkcjonowało nadal.
Ostatnia publiczna egzekucja we Francji odbyła się 17 czerwca 1939 roku w Wersalu; stracono wówczas Eugène’a Weidmanna. Po tej egzekucji prezydent Albert Lebrun zniósł publiczne wykonywanie kary śmierci.
Również ostatnia w historii egzekucja na gilotynie odbyła się we Francji. 10 września 1977 roku stracono tunezyjskiego emigranta Hamidę Djandoubiego. Prezydent Valéry Giscard d’Estaing nie skorzystał z prawa łaski, podobnie jak w dwóch poprzednich przypadkach.
W roku 1981 nowy prezydent Francji, François Mitterrand, zwrócił się do parlamentu o zgodę na zniesienie we Francji kary śmierci. Wniosek został przyjęty.
W dniu 30 czerwca 1794 roku przy pomocy tego urządzenia ścięto we Francji dwudziestosześcioletnią Polkę – Rozalię z Chodkiewiczów Lubomirską, którą oskarżono o utrzymywanie przyjaznych stosunków z wrogami Rewolucji. W niepodległej Polsce, między I a II wojną światową, od 1918 do 1938 gilotyny nie stosowano, lecz w czasie II wojny światowej, w czasie okupacji hitlerowskiej, od 1939 do 1945 gilotyna w Polsce była stosowana na ziemiach wcielonych do III Rzeszy (między innymi Kraj Warty). We Wrocławiu ścięto Polaków (również kobiety) z kraju Warty[1]. W Poznaniu gilotyna znajdowała się i była używana do egzekucji w Forcie VII, który był pierwszym na ziemiach polskich okupowanych przez III Rzeszę obozem koncentracyjnym, a potem więzieniem policyjnym gestapo i obozem przejściowym. Gilotyna, zwana "Czerwoną wdową", znajdowała się również w katowickim więzieniu przy obecnej ul. Mikołowskiej; w latach 1941-1945 na urządzeniu tym uśmiercono co najmniej 552 osoby.
Podczas wojen napoleońskich gilotyna przywędrowała do Niemiec. Wiele krajów, w tym Bawaria (ta wszelako najpóźniej, bo dopiero w latach 50. XIX wieku), Saksonia czy Wirtembergia przyjęły ją – obok ścięcia toporem – jako metodę egzekucji na swoim terytorium. W roku 1871 zjednoczone już Cesarstwo Niemieckie przyjęło, że przestępstwa, za które przewidziana jest kara śmierci, będą karane ścięciem na gilotynie lub toporem.
Największe żniwo zebrała gilotyna pod rządami Hitlera. W samych tylko latach 1944-1945, zdekapitowano w ten sposób 10 000 osób.
Po wojnie gilotyna była używana w zachodniej strefie okupacyjnej Niemiec do lipca 1949 roku, kiedy to wprowadzono moratorium (najwyższy wymiar kary zniesiono dwa lata później), a w strefie sowieckiej (potem NRD) do 1968.
Na terenie Ameryki Północnej stosowano gilotynę w Luizjanie, aż do przejęcia tego terenu przez Amerykanów.
Warto też odnotować fakt, że pod koniec lat 90. XX wieku podczas debaty na temat kary śmierci w amerykańskim stanie Floryda jeden z członków legislatury stanowej zaproponował zmianę sposobu wykonywania wyroków śmierci z praktykowanego wówczas krzesła elektrycznego na ścięcie gilotyną. Projekt został odrzucony.
Gilotyna była też używana w Belgii, Persji, Szwecji (ten ostatni kraj już w roku 1794 posiadał własną gilotynę, zaś publiczne zgilotynowanie Alfreda Andera w 1910 roku było ostatnim wykonanym w tym kraju wyrokiem śmierci), Wietnamie i koloniach francuskich.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Gilotyna
Urządzenia podobne do gilotyny były znane już wcześniej w różnych krajach Europy. Już w 1268 r. Konradyn, książę Szwabii, ostatni z rodu Hohenstaufów wraz ze swym przyjacielem Fryderykiem z Badenii zostali publicznie ścięci w Neapolu za pomocą urządzenia ze spadającym nożem. W "Żywotach świętych" wydanych w 1501 r. w Strasburgu znajduje się rycina przedstawiająca egzekucję skazańca za pomocą maszyny, w której ruchomy nóż poruszający się w pionowej ramie uderzany jest młotem przez kata. Z drugiej połowy XVI w. pochodzą ilustracje, na których widzimy już maszyny do zadawania śmierci, w których ciężki nóż spadał pod własnym ciężarem, wyzwalany przez pociągnięcie liny.
Podczas rewolucji francuskiej gilotynę udoskonalono i zastosowano na wielką skalę jako standardowe narzędzie wykonywania egzekucji w całej Francji. W ten sposób gilotyna stała się symbolem terroru z czasów rewolucji francuskiej. Nazwa gilotyna pochodzi od nazwiska pomysłodawcy zastosowania tego urządzenia, deputowanego do Zgromadzenia Narodowego z Paryża i chirurga Josepha Ignace Guillotina. Gilotynę stosowaną we Francji opracował inny lekarz członek Académie Chirurgicale – Antoine Louis, a wykonał – niemiecki producent klawesynów Tobias Schmidt. Jego konstrukcja była 6-krotnie tańsza od wykonanego z dębowego drewna pierwowzoru autorstwa królewskiego cieśli Guidona, który wyceniono na 5600 liwrów. Od nazwiska projektodawcy była początkowo nazywana Louison lub Louisette, a następnie "wdową". Ostatecznie przyjęła się nadana przez prasę nazwa "gilotyna", mimo rozpaczliwych protestów Guillotina.
Gilotyna była początkowo pomyślana jako bardziej humanitarna metoda wykonywania kary śmierci. We Francji przedrewolucyjnej w stosunku do ludzi szlachetnie urodzonych stosowano ścięcie toporem lub mieczem, a wobec pospólstwa powieszenie. Zdarzało się, że potrzeba było kilka cięć aby odrąbać głowę, a skazaniec, którego wieszano, konał przez dłuższy czas. Najważniejszą technologiczną innowacją w gilotynie, która różni ją od innych rozwiązań tego rodzaju, jest ukośne ostrze. Konstrukcja taka powoduje, że cięcie jest szybkie i praktycznie stuprocentowo pewne, ponieważ ruch skośnego ostrza względem szyi składa się ze złożenia dwóch składowych: tnącej i miażdżącej.
Pierwszą osobą ściętą na gilotynie 25 kwietnia 1792 był rabuś, który grasował na traktach – Nicolas J. Pelletier. Najsłynniejszymi osobami straconymi na gilotynie byli król Ludwik XVI, królowa Maria Antonina Austriaczka, Georges Danton i ten, który sam był w znacznym stopniu odpowiedzialny za terror rewolucyjny – Maximilien de Robespierre.
Gilotyna używana była przede wszystkim we Francji podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Zarówno w okresie I Republiki, jak i za rządów Napoleona, Restauracji i kolejnych okresów historii tego państwa. Natomiast przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu państwa karane były śmiercią przez rozstrzelanie. W czasach istnienia Francji Vichy gilotyną karano też za uczestnictwo w ruchu oporu czy dokonywanie nielegalnych aborcji. Po przywróceniu Republiki narzędzie śmierci funkcjonowało nadal.
Ostatnia publiczna egzekucja we Francji odbyła się 17 czerwca 1939 roku w Wersalu; stracono wówczas Eugène’a Weidmanna. Po tej egzekucji prezydent Albert Lebrun zniósł publiczne wykonywanie kary śmierci.
Również ostatnia w historii egzekucja na gilotynie odbyła się we Francji. 10 września 1977 roku stracono tunezyjskiego emigranta Hamidę Djandoubiego. Prezydent Valéry Giscard d’Estaing nie skorzystał z prawa łaski, podobnie jak w dwóch poprzednich przypadkach.
W roku 1981 nowy prezydent Francji, François Mitterrand, zwrócił się do parlamentu o zgodę na zniesienie we Francji kary śmierci. Wniosek został przyjęty.
W dniu 30 czerwca 1794 roku przy pomocy tego urządzenia ścięto we Francji dwudziestosześcioletnią Polkę – Rozalię z Chodkiewiczów Lubomirską, którą oskarżono o utrzymywanie przyjaznych stosunków z wrogami Rewolucji. W niepodległej Polsce, między I a II wojną światową, od 1918 do 1938 gilotyny nie stosowano, lecz w czasie II wojny światowej, w czasie okupacji hitlerowskiej, od 1939 do 1945 gilotyna w Polsce była stosowana na ziemiach wcielonych do III Rzeszy (między innymi Kraj Warty). We Wrocławiu ścięto Polaków (również kobiety) z kraju Warty[1]. W Poznaniu gilotyna znajdowała się i była używana do egzekucji w Forcie VII, który był pierwszym na ziemiach polskich okupowanych przez III Rzeszę obozem koncentracyjnym, a potem więzieniem policyjnym gestapo i obozem przejściowym. Gilotyna, zwana "Czerwoną wdową", znajdowała się również w katowickim więzieniu przy obecnej ul. Mikołowskiej; w latach 1941-1945 na urządzeniu tym uśmiercono co najmniej 552 osoby.
Podczas wojen napoleońskich gilotyna przywędrowała do Niemiec. Wiele krajów, w tym Bawaria (ta wszelako najpóźniej, bo dopiero w latach 50. XIX wieku), Saksonia czy Wirtembergia przyjęły ją – obok ścięcia toporem – jako metodę egzekucji na swoim terytorium. W roku 1871 zjednoczone już Cesarstwo Niemieckie przyjęło, że przestępstwa, za które przewidziana jest kara śmierci, będą karane ścięciem na gilotynie lub toporem.
Największe żniwo zebrała gilotyna pod rządami Hitlera. W samych tylko latach 1944-1945, zdekapitowano w ten sposób 10 000 osób.
Po wojnie gilotyna była używana w zachodniej strefie okupacyjnej Niemiec do lipca 1949 roku, kiedy to wprowadzono moratorium (najwyższy wymiar kary zniesiono dwa lata później), a w strefie sowieckiej (potem NRD) do 1968.
Na terenie Ameryki Północnej stosowano gilotynę w Luizjanie, aż do przejęcia tego terenu przez Amerykanów.
Warto też odnotować fakt, że pod koniec lat 90. XX wieku podczas debaty na temat kary śmierci w amerykańskim stanie Floryda jeden z członków legislatury stanowej zaproponował zmianę sposobu wykonywania wyroków śmierci z praktykowanego wówczas krzesła elektrycznego na ścięcie gilotyną. Projekt został odrzucony.
Gilotyna była też używana w Belgii, Persji, Szwecji (ten ostatni kraj już w roku 1794 posiadał własną gilotynę, zaś publiczne zgilotynowanie Alfreda Andera w 1910 roku było ostatnim wykonanym w tym kraju wyrokiem śmierci), Wietnamie i koloniach francuskich.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Gilotyna
