różności, 1862
Alice Lindell czyli prawdziwa Alicja w Krainie Czarów
Alicja w Krainie Czarów, oryginalnie Przygody Alicji w Krainie Czarów (ang. Alice's Adventures in Wonderland) – utwór angielskiego wykładowcy matematyki Charlesa Lutwidge’a Dodgsona (pseudonim Lewis Carroll) opublikowany 4 lipca 1865. Dosłownie angielski tytuł znaczy Przygody Alicji w Krainie Dziwów. Pierwsi polscy tłumacze oddali Wonderland jako Krainę Czarów, chociaż w książce czary nie występują.
Książka zachowuje absurdalną logikę snu, jest wypełniona satyrycznymi aluzjami do przyjaciół i wrogów Dodgsona, parodiami szkolnych wierszyków, których uczyły się w XIX wieku brytyjskie dzieci, zawiera także odniesienia lingwistyczne i matematyczne.
Utwór jest trudny do sklasyfikowania. Maciej Słomczyński pisze w przedmowie do Alicji w swoim tłumaczeniu, że „jest to zapewne jedyny wypadek w dziejach piśmiennictwa, gdzie jeden tekst zawiera dwie zupełnie różne książki: jedną dla dzieci i drugą dla bardzo dorosłych”.
Kontynuacją utworu jest Po drugiej stronie lustra.
4 lipca 1862 roku odbyła się wycieczka łodzią po Tamizie, w której uczestniczyli wielebny Dodgson (autor książki), wielebny Robinson Duckworth i trzy małe dziewczynki:
Lorina Charlotte Liddell (13 lat; Prima w wierszu rozpoczynającym książkę),
Alice Pleasance Liddell (10 lat; Sekunda w wierszu),
Edith Mary Liddell (8 lat; Tercja w wierszu).
Wycieczka rozpoczęła się od Folly Bridge niedaleko Oksfordu i zakończyła pięć mil dalej w wiosce Godstow. W czasie rejsu wielebny Dodgson opowiadał historię, w której główną rolę grała Alicja.
Dziewczynkom opowieść bardzo się spodobała, a Alice Liddell poprosiła Dodgsona o spisanie jej. Uczynił to i 26 listopada 1864 roku dał Alicji manuskrypt Przygód Alicji pod ziemią (ang. Alice's Adventures Under Ground). Niektórzy, w tym Martin Gardner, spekulowali, że istniała wcześniejsza wersja, zniszczona przez samego autora, gdy napisał lepszą, bardziej rozbudowaną książkę. Nie ma jednak na to dowodów.
Zgodnie z dziennikami Dodgsona, na wiosnę 1863 dał on nieukończony manuskrypt Przygód Alicji pod ziemią znajomemu bajkopisarzowi Henry'emu Kingsleyowi, który zachwycony skłonił panią Liddell, aby namówiła Dodgsona do publikacji. Zaskoczony autor pokazywał utwór kolejnym znajomym, między innymi swemu przyjacielowi i mentorowi George’owi MacDonaldowi (również autorowi literatury dziecięcej), którego dzieciom Alicja się spodobała. MacDonald także poradził Dodgsonowi, aby książkę opublikował. Zanim jeszcze został ukończony egzemplarz dla Alicji Liddell, oryginalny utwór rozrósł się z 18 do 35 tysięcy słów, głównie dzięki dodaniu epizodów o Kocie z Cheshire i Obłąkanej Herbatce. 4 lipca 1865 (dokładnie trzy lata po wycieczce) opowieść Dodgsona została opublikowana pod znanym tytułem Alice's Adventures in Wonderland, z ilustracjami Johna Tenniela. W tym samym roku powstało pierwsze wydanie amerykańskie Alicji. Jak wiele ówczesnych książek, została wydana bez tantiem dla autora.
Autor przyjął pseudonim Lewis Carroll. Trzymał się go przez całe życie, wyraźnie oddzielając matematyczne dzieła naukowe i popularnonaukowe prace o matematyce i grach logicznych (które sygnował prawdziwym nazwiskiem) od literatury pięknej, wydawanej pod pseudonimem. Był do tego stopnia konsekwentny, że odsyłał nieprzeczytane listy, które przychodziły do Lewisa Carrolla na adres uniwersytetu.
Pierwsze wydanie książki liczyło 2 tys. egzemplarzy, zostało jednak zniszczone, gdyż Tenniel miał wątpliwości co do jakości druku (dziś znane są tylko 23 ocalałe egzemplarze; 18 jest w posiadaniu dużych archiwów lub bibliotek, takich jak Harry Ransom Humanities Research Center, a pozostałe 5 jest w rękach prywatnych). Szybko powstało nowe wydanie, wydrukowane w grudniu tego samego roku, lecz noszące datę 1866.
Cały nakład szybko wyprzedano. Alicja była rozchwytywaną sensacją, docenioną zarówno przez dzieci, jak i dorosłych. Za życia autora sprzedało się ok. 180 tys. egzemplarzy[7]. Wśród pierwszych czytelników byli m.in. młody Oscar Wilde i królowa Wiktoria Hanowerska. Książka do dziś została przetłumaczona na 125 języków, włącznie z esperanto i językiem farerskim. Miała po angielsku ponad 100 wydań. Powstały niezliczone adaptacje teatralne i filmowe.
W 1871 Dodgson podczas pobytu w Londynie spotkał inną Alicję, Raikes, rozmawiał z nią o jej odbiciu w lustrze, co doprowadziło do powstania kolejnej książki Alicja po drugiej stronie lustra. W 1886 Carroll opublikował faksymile rękopisu Przygód Alicji pod ziemią, a w 1890 – The Nursery „Alice”, specjalne wydanie do czytania dzieciom w wieku od zera do pięciu lat. Pierwsze tłumaczenie na język japoński ukazało się w 1908 roku. W 1960 amerykański pisarz Martin Gardner opublikował specjalne wydanie The Annotated Alice (dosł. Alicja z przypisami). Połączył on teksty Przygód Alicji w Krainie Czarów oraz Alicji po drugiej stronie lustra i dodał przypisy wyjaśniające aluzje, a także podał oryginalne treści wiktoriańskich poematów parodiowanych w książkach. Wersja po łacinie powstała w 1964 roku pod tytułem Alicia in Terra Mirabili.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Alicja_w_Krainie_Czar%C3%B3w
Książka zachowuje absurdalną logikę snu, jest wypełniona satyrycznymi aluzjami do przyjaciół i wrogów Dodgsona, parodiami szkolnych wierszyków, których uczyły się w XIX wieku brytyjskie dzieci, zawiera także odniesienia lingwistyczne i matematyczne.
Utwór jest trudny do sklasyfikowania. Maciej Słomczyński pisze w przedmowie do Alicji w swoim tłumaczeniu, że „jest to zapewne jedyny wypadek w dziejach piśmiennictwa, gdzie jeden tekst zawiera dwie zupełnie różne książki: jedną dla dzieci i drugą dla bardzo dorosłych”.
Kontynuacją utworu jest Po drugiej stronie lustra.
4 lipca 1862 roku odbyła się wycieczka łodzią po Tamizie, w której uczestniczyli wielebny Dodgson (autor książki), wielebny Robinson Duckworth i trzy małe dziewczynki:
Lorina Charlotte Liddell (13 lat; Prima w wierszu rozpoczynającym książkę),
Alice Pleasance Liddell (10 lat; Sekunda w wierszu),
Edith Mary Liddell (8 lat; Tercja w wierszu).
Wycieczka rozpoczęła się od Folly Bridge niedaleko Oksfordu i zakończyła pięć mil dalej w wiosce Godstow. W czasie rejsu wielebny Dodgson opowiadał historię, w której główną rolę grała Alicja.
Dziewczynkom opowieść bardzo się spodobała, a Alice Liddell poprosiła Dodgsona o spisanie jej. Uczynił to i 26 listopada 1864 roku dał Alicji manuskrypt Przygód Alicji pod ziemią (ang. Alice's Adventures Under Ground). Niektórzy, w tym Martin Gardner, spekulowali, że istniała wcześniejsza wersja, zniszczona przez samego autora, gdy napisał lepszą, bardziej rozbudowaną książkę. Nie ma jednak na to dowodów.
Zgodnie z dziennikami Dodgsona, na wiosnę 1863 dał on nieukończony manuskrypt Przygód Alicji pod ziemią znajomemu bajkopisarzowi Henry'emu Kingsleyowi, który zachwycony skłonił panią Liddell, aby namówiła Dodgsona do publikacji. Zaskoczony autor pokazywał utwór kolejnym znajomym, między innymi swemu przyjacielowi i mentorowi George’owi MacDonaldowi (również autorowi literatury dziecięcej), którego dzieciom Alicja się spodobała. MacDonald także poradził Dodgsonowi, aby książkę opublikował. Zanim jeszcze został ukończony egzemplarz dla Alicji Liddell, oryginalny utwór rozrósł się z 18 do 35 tysięcy słów, głównie dzięki dodaniu epizodów o Kocie z Cheshire i Obłąkanej Herbatce. 4 lipca 1865 (dokładnie trzy lata po wycieczce) opowieść Dodgsona została opublikowana pod znanym tytułem Alice's Adventures in Wonderland, z ilustracjami Johna Tenniela. W tym samym roku powstało pierwsze wydanie amerykańskie Alicji. Jak wiele ówczesnych książek, została wydana bez tantiem dla autora.
Autor przyjął pseudonim Lewis Carroll. Trzymał się go przez całe życie, wyraźnie oddzielając matematyczne dzieła naukowe i popularnonaukowe prace o matematyce i grach logicznych (które sygnował prawdziwym nazwiskiem) od literatury pięknej, wydawanej pod pseudonimem. Był do tego stopnia konsekwentny, że odsyłał nieprzeczytane listy, które przychodziły do Lewisa Carrolla na adres uniwersytetu.
Pierwsze wydanie książki liczyło 2 tys. egzemplarzy, zostało jednak zniszczone, gdyż Tenniel miał wątpliwości co do jakości druku (dziś znane są tylko 23 ocalałe egzemplarze; 18 jest w posiadaniu dużych archiwów lub bibliotek, takich jak Harry Ransom Humanities Research Center, a pozostałe 5 jest w rękach prywatnych). Szybko powstało nowe wydanie, wydrukowane w grudniu tego samego roku, lecz noszące datę 1866.
Cały nakład szybko wyprzedano. Alicja była rozchwytywaną sensacją, docenioną zarówno przez dzieci, jak i dorosłych. Za życia autora sprzedało się ok. 180 tys. egzemplarzy[7]. Wśród pierwszych czytelników byli m.in. młody Oscar Wilde i królowa Wiktoria Hanowerska. Książka do dziś została przetłumaczona na 125 języków, włącznie z esperanto i językiem farerskim. Miała po angielsku ponad 100 wydań. Powstały niezliczone adaptacje teatralne i filmowe.
W 1871 Dodgson podczas pobytu w Londynie spotkał inną Alicję, Raikes, rozmawiał z nią o jej odbiciu w lustrze, co doprowadziło do powstania kolejnej książki Alicja po drugiej stronie lustra. W 1886 Carroll opublikował faksymile rękopisu Przygód Alicji pod ziemią, a w 1890 – The Nursery „Alice”, specjalne wydanie do czytania dzieciom w wieku od zera do pięciu lat. Pierwsze tłumaczenie na język japoński ukazało się w 1908 roku. W 1960 amerykański pisarz Martin Gardner opublikował specjalne wydanie The Annotated Alice (dosł. Alicja z przypisami). Połączył on teksty Przygód Alicji w Krainie Czarów oraz Alicji po drugiej stronie lustra i dodał przypisy wyjaśniające aluzje, a także podał oryginalne treści wiktoriańskich poematów parodiowanych w książkach. Wersja po łacinie powstała w 1964 roku pod tytułem Alicia in Terra Mirabili.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Alicja_w_Krainie_Czar%C3%B3w
