Strona główna
Logowaniehistoria
Jak upadł starożytny Rzym
Serwis nie ma dotacji z Unii czy państwowych firm, są tylko 2 nieinwazyjne reklamy Googla, bardzo prosimy o wyłączenie adblocka
Przyczyn upadku Rzymu można dopatrywać w wielu skumulowanych procesach.
1. Rzym początkowo był jedynie machiną wojenną, która potrafiła zregenerować siły nawet po najbardziej dotkliwych porażkach. Z czasem imperium stawało się coraz bardziej zróżnicowane, a potężne siły zbrojny były ważną jej częścią. Z czasem bogaci Rzymianie uchylali się od służby wojskowej i nie chcieli ginąć w wojnach, wybierali politykę i kulturę. Rzymska armia była zawodowa, nawet w IV wieku ciągle niezwykle sprawna i potężna. Nie było, tak jak niektórzy sądzą upadku morale. Warto dodać, że targane tymi samymi problemami Cesarstwo Wschodniorzymskie przetrwało jeszcze wiele stuleci.
2. W IV wieku najazd Hunów na Europę spowodował masowe migracje plemion germańskich na zachód. Rzymianie nie potrafili poradzić sobie z ogromną migracją, doszli więc do wniosku, że zamiast wojować lepiej się po prostu sprzymierzyć, oferując ziemię do gospodarowania, w zamian oczekiwali pomocy wojskowej. Kiedy Rzym zaczął mieć problemy finansowe i wpłynęło to na wypłacany żołd, pojawiły się bunty. Do osiadłego trybu życia nie byli również przyzwyczajeni nowi sojusznicy - Germanie i z braku innych zajęć często wszczynali wojny w granicach imperium. W 410 roku zbuntowany sojusznik Cesarstwa Zachodniego, król Wizygotów - Alaryk, zdobył i złupił Rzym.
3. Nowi barbarzyńscy władcy, aby zarządzać tak potężnym i rozległym państwem musieli przejmować zwyczaje poprzedników. Dlatego sytuacja w imperium pogarszała się bardzo powoli. Pomiędzy 400 a 600 rokiem można już jednak mówić o prawdziwym załamaniu.
4. Imperium rzymskie była ogromną strefą wolnego handlu, z jedną walutą, system prawnym. Sieć dróg sprawiał, że legionista w Brytanii otrzymywał chleb z ziarna, które rodziło się w Egipcie. Produkty krążyły w tym ogromnym handlowym mechanizmie nadzwyczaj sprawnie. Dopiero 800 lat po upadku Rzymu handel wrócił do takiego stanu, jak był za czasów imperium. Produkcja amfor, które były odpowiednikiem dzisiejszym plastikowych opakowań, po upadku Rzymu drastycznie zmalała, upadły duże zakłady, handel umierał. Ilość bitych monet spadła wielokrotnie, potężne niegdyś imperium wyludniało się. Zamiast jednej potężnej gospodarki z chaosu wyłoniły się małe, prymitywne lokalne gospodarki.
5. Arystokracja rzymska była zupełnie inna od tej średniowiecznej, która żywiła się na ciągłych wojnach i tam gromadziła majątki. Rzymski arystokrata interesował się poezją, historią, polityką, rozwijał naukę, filozofię. Arystokrata średniowieczny nie widział sensu nawet uczyć się czytać czy pisać. Przykładowo szacuje się, że osób umiejących pisać i czytać w czasach rzymskich było około 20 proc., taki wskaźnik Europa osiągnęła dopiero w XVII wieku ! We wczesnym średniowieczu odsetek umiejących czytać i pisać spadł do 1-2 proc. !!!! Nauka, kultura, sztuka stały się domeną Kościoła, a nie arystokracji. Co ciekawe Kościół był już wtedy tak potężną instytucją, że niemal bez uszczerbku przetrwał upadek Rzymu.
6. Plemiona barbarzyńskie, które doprowadziły do upadku Rzymu, nie zamierzały zniszczyć imperium, chcieli żyć na podobnym poziomie. Przejęli religię (chrześcijaństwo), billi monety na wzór rzymskich, przyjęli terminologię, łacinę, z których następnie wykształciły się języki romańskie. Plemiona germańskie nie miały swojej ideologii, choć bardzo chciały nie potrafiły zapobiec zapaści gospodarczej, która była bezpośrednią przyczyną upadku imperium. Średniowiecze, czyli wieki ciemne, na długo pogrążyły Europę i basen Morza Śródziemnego w zapaści.
7. Wraz z Rzymem upadł również prosty, ale skuteczny system, który umożliwiał funkcjonowanie tak potężnej gospodarki. Upadło państwo, które utrzymywało sądy, drogi, wojsko nie chroniło już morskiego handlu, dzięki dynamicznej wymianie handlowej biedne regiony kraju szybko stawały się zamożniejsze. Potęga Rzymu w czasach największego rozkwitu wzięła się z wolności, wolności gospodarowania, handlu, państwo jedynie pilnowało, aby "biznes" się kręcił, a nieskomplikowane, proste prawo było przestrzegane. Oczywiście tam gdzie państwo zaczynało ingerować i regulować pojawiała się korupcja i niewydolność. Dzisiaj, kiedy w Europie dominuje socjalizm nikt już o tym nie chce pamiętać.
8. Sprawność rzymskiego państwa brała się z całkowicie zdecentralizowanej struktury administracyjnej. Cesarz miał jedynie zespół sekretarzy, władza znajdowała się w rękach zarządców prowincji i prokuratorów, ale ich aparat administracyjny również był znikomy. Pełnię władzy miały natomiast samorządy, które rządziły miastami i podległymi im terenami. Samorządy, złożone z lokalnych elit, dbały o kwestie podatkowe, drogi, miały swój senat i corocznie wybieranych lokalnych urzędników. Można uznać, że miasta imperium były mniejszymi kopiami stolicy. Stolice: Rzym (do 286), Mediolan (286-330), Konstantynopol (330-395)
Szacuje się, że w granicach imperium żyło około 50 mln ludzi. Co na ówczesne czasy wydaje się liczbą wręcz astronomiczną.
9. Chrześcijaństwo stało się religią dominującą w 392 roku, trzy lata później doszło do rozpadu imperium na część wschodnią i zachodnią.
10. Czy chrześcijaństwo mogło być powodem upadku Rzymu? Kościół na pewno już wtedy posiadał ogromny majątek i zapewne nie był zbyt chętny do dzielenia się nim z państwem w formie podatków, co zapewne miało jakiś negatywny wpływ na np: armię. Jednak należy dodać, że wschodnia część podzielonego imperium - Bizancjum była właściwie państwem kościelnym, które funkcjonowała bardzo dobrze jeszcze wiele setek lat. Stąd jeśli chrześcijaństwo miało jakiś wpływ to zapewne niewielki.
Za zakończenie ciekawostka. Piastowanie funkcji Cesarza należało do dość ryzykownych. Zaledwie 25 z 80 władców Imperium Romanum zmarło w sposób naturalny. Oczywiście najbardziej znane jest zabójstwo Gajusza Juliusza Cezara. Funkcjonuje również popularny mit, że z powodu użycia w instalacjach wodociągowych Rzymianie byli bezpłodni. Woda dostarczona nowymi wodociągami rzeczywiście mogła być skażona, natomiast w starych instalacje pokrywała gruba warstwa wapnia, która zapobiegała skażeniom. Inna sprawa, że ołów używano w instalacjach wodnych również w XIX wieku w Europie.
Ireneusz Piotrzkowicz
Źródła: prof. Bryan Ward-Perkins, internet, własna kwerenda
Foto (c) romereborn.frischerconsulting.com
1. Rzym początkowo był jedynie machiną wojenną, która potrafiła zregenerować siły nawet po najbardziej dotkliwych porażkach. Z czasem imperium stawało się coraz bardziej zróżnicowane, a potężne siły zbrojny były ważną jej częścią. Z czasem bogaci Rzymianie uchylali się od służby wojskowej i nie chcieli ginąć w wojnach, wybierali politykę i kulturę. Rzymska armia była zawodowa, nawet w IV wieku ciągle niezwykle sprawna i potężna. Nie było, tak jak niektórzy sądzą upadku morale. Warto dodać, że targane tymi samymi problemami Cesarstwo Wschodniorzymskie przetrwało jeszcze wiele stuleci.
2. W IV wieku najazd Hunów na Europę spowodował masowe migracje plemion germańskich na zachód. Rzymianie nie potrafili poradzić sobie z ogromną migracją, doszli więc do wniosku, że zamiast wojować lepiej się po prostu sprzymierzyć, oferując ziemię do gospodarowania, w zamian oczekiwali pomocy wojskowej. Kiedy Rzym zaczął mieć problemy finansowe i wpłynęło to na wypłacany żołd, pojawiły się bunty. Do osiadłego trybu życia nie byli również przyzwyczajeni nowi sojusznicy - Germanie i z braku innych zajęć często wszczynali wojny w granicach imperium. W 410 roku zbuntowany sojusznik Cesarstwa Zachodniego, król Wizygotów - Alaryk, zdobył i złupił Rzym.
3. Nowi barbarzyńscy władcy, aby zarządzać tak potężnym i rozległym państwem musieli przejmować zwyczaje poprzedników. Dlatego sytuacja w imperium pogarszała się bardzo powoli. Pomiędzy 400 a 600 rokiem można już jednak mówić o prawdziwym załamaniu.
4. Imperium rzymskie była ogromną strefą wolnego handlu, z jedną walutą, system prawnym. Sieć dróg sprawiał, że legionista w Brytanii otrzymywał chleb z ziarna, które rodziło się w Egipcie. Produkty krążyły w tym ogromnym handlowym mechanizmie nadzwyczaj sprawnie. Dopiero 800 lat po upadku Rzymu handel wrócił do takiego stanu, jak był za czasów imperium. Produkcja amfor, które były odpowiednikiem dzisiejszym plastikowych opakowań, po upadku Rzymu drastycznie zmalała, upadły duże zakłady, handel umierał. Ilość bitych monet spadła wielokrotnie, potężne niegdyś imperium wyludniało się. Zamiast jednej potężnej gospodarki z chaosu wyłoniły się małe, prymitywne lokalne gospodarki.
5. Arystokracja rzymska była zupełnie inna od tej średniowiecznej, która żywiła się na ciągłych wojnach i tam gromadziła majątki. Rzymski arystokrata interesował się poezją, historią, polityką, rozwijał naukę, filozofię. Arystokrata średniowieczny nie widział sensu nawet uczyć się czytać czy pisać. Przykładowo szacuje się, że osób umiejących pisać i czytać w czasach rzymskich było około 20 proc., taki wskaźnik Europa osiągnęła dopiero w XVII wieku ! We wczesnym średniowieczu odsetek umiejących czytać i pisać spadł do 1-2 proc. !!!! Nauka, kultura, sztuka stały się domeną Kościoła, a nie arystokracji. Co ciekawe Kościół był już wtedy tak potężną instytucją, że niemal bez uszczerbku przetrwał upadek Rzymu.
6. Plemiona barbarzyńskie, które doprowadziły do upadku Rzymu, nie zamierzały zniszczyć imperium, chcieli żyć na podobnym poziomie. Przejęli religię (chrześcijaństwo), billi monety na wzór rzymskich, przyjęli terminologię, łacinę, z których następnie wykształciły się języki romańskie. Plemiona germańskie nie miały swojej ideologii, choć bardzo chciały nie potrafiły zapobiec zapaści gospodarczej, która była bezpośrednią przyczyną upadku imperium. Średniowiecze, czyli wieki ciemne, na długo pogrążyły Europę i basen Morza Śródziemnego w zapaści.
7. Wraz z Rzymem upadł również prosty, ale skuteczny system, który umożliwiał funkcjonowanie tak potężnej gospodarki. Upadło państwo, które utrzymywało sądy, drogi, wojsko nie chroniło już morskiego handlu, dzięki dynamicznej wymianie handlowej biedne regiony kraju szybko stawały się zamożniejsze. Potęga Rzymu w czasach największego rozkwitu wzięła się z wolności, wolności gospodarowania, handlu, państwo jedynie pilnowało, aby "biznes" się kręcił, a nieskomplikowane, proste prawo było przestrzegane. Oczywiście tam gdzie państwo zaczynało ingerować i regulować pojawiała się korupcja i niewydolność. Dzisiaj, kiedy w Europie dominuje socjalizm nikt już o tym nie chce pamiętać.
8. Sprawność rzymskiego państwa brała się z całkowicie zdecentralizowanej struktury administracyjnej. Cesarz miał jedynie zespół sekretarzy, władza znajdowała się w rękach zarządców prowincji i prokuratorów, ale ich aparat administracyjny również był znikomy. Pełnię władzy miały natomiast samorządy, które rządziły miastami i podległymi im terenami. Samorządy, złożone z lokalnych elit, dbały o kwestie podatkowe, drogi, miały swój senat i corocznie wybieranych lokalnych urzędników. Można uznać, że miasta imperium były mniejszymi kopiami stolicy. Stolice: Rzym (do 286), Mediolan (286-330), Konstantynopol (330-395)
Szacuje się, że w granicach imperium żyło około 50 mln ludzi. Co na ówczesne czasy wydaje się liczbą wręcz astronomiczną.
9. Chrześcijaństwo stało się religią dominującą w 392 roku, trzy lata później doszło do rozpadu imperium na część wschodnią i zachodnią.
10. Czy chrześcijaństwo mogło być powodem upadku Rzymu? Kościół na pewno już wtedy posiadał ogromny majątek i zapewne nie był zbyt chętny do dzielenia się nim z państwem w formie podatków, co zapewne miało jakiś negatywny wpływ na np: armię. Jednak należy dodać, że wschodnia część podzielonego imperium - Bizancjum była właściwie państwem kościelnym, które funkcjonowała bardzo dobrze jeszcze wiele setek lat. Stąd jeśli chrześcijaństwo miało jakiś wpływ to zapewne niewielki.
Za zakończenie ciekawostka. Piastowanie funkcji Cesarza należało do dość ryzykownych. Zaledwie 25 z 80 władców Imperium Romanum zmarło w sposób naturalny. Oczywiście najbardziej znane jest zabójstwo Gajusza Juliusza Cezara. Funkcjonuje również popularny mit, że z powodu użycia w instalacjach wodociągowych Rzymianie byli bezpłodni. Woda dostarczona nowymi wodociągami rzeczywiście mogła być skażona, natomiast w starych instalacje pokrywała gruba warstwa wapnia, która zapobiegała skażeniom. Inna sprawa, że ołów używano w instalacjach wodnych również w XIX wieku w Europie.
Ireneusz Piotrzkowicz
Źródła: prof. Bryan Ward-Perkins, internet, własna kwerenda
Foto (c) romereborn.frischerconsulting.com
