logo

technika, 1976
Jedyny na świecie samolot rolniczy o napędzie odrzutowym polski PZL M-15 Belphegor.

Jedyny na świecie samolot rolniczy o napędzie odrzutowym polski PZL M-15 Belphegor.
M-15 – odrzutowy samolot rolniczy polskiej konstrukcji, produkowany na eksport do ZSRR w zakładach WSK-Mielec, znany też pod nieoficjalną nazwą "Belphegor" (Belfegor – nawiązującą do upiora Luwru), nadaną mu przez Andrzeja Abłamowicza po prezentacji w 1976 roku na Paryskim Salonie Lotniczym na lotnisku Le Bourget. M-15 był jedynym na świecie odrzutowcem rolniczym i jednym z dwóch odrzutowców w układzie dwupłata (pierwszym był Coandă 1910). Samolot został skonstruowany na zamówienie władz rolnictwa ZSRR w celu zastąpienia dotychczas stosowanych samolotów rolniczych An-2SCh i An-2R przez nowocześniejszą konstrukcję, która byłaby wydajniejsza w eksploatacji, mając większy udźwig i nowocześniejszą aparaturę rolniczą. Jako napęd samolotu określono silnik odrzutowy.
W ramach podziału ról w RWPG polski przemysł lotniczy miał się specjalizować m.in. w samolotach rolniczych, więc skonstruowanie nowego samolotu zlecono zakładom WSK-Mielec. Zakłady te były już głównym licencyjnym producentem samolotów rolniczych An-2R, eksportowanych do ZSRR. Projekt nowego samolotu opracowany został we współpracy z inżynierami radzieckimi, zamieszkałymi w tym celu w Mielcu. Ich szefem był inż. Izmaiłow.
Według T. Sołtyka koncepcja odrzutowego dwupłata była błędna od początku. Samoloty rolnicze latają wolno ze względu na wykonywane zadania, a silniki odrzutowe są ekonomiczne przy locie z dużymi prędkościami: przy niskich prędkościach zużywają ok. cztery raz więcej paliwa od tłokowych. Dwupłaty mają większy opór czołowy, co pogarsza ich ekonomiczność. W przypadku "Belfegora" opory dodatkowo zwiększały stójki-zbiorniki na chemikalia. Te same zbiorniki poważnie zmniejszały stabilność poprzeczną, co zmniejszało zwrotność samolotu – jedną z nielicznych zalet dwupłatów i ważną cechę dla samolotu rolniczego, który często musi manewrować wokół drzew, zabudowań itp. (wiki)
Popularne pytania
Dlaczego większość krów na pastwisku ustawia się w tym samym kierunku?
Jaką walutą płacą Chorwaci: kuną, lewem, lejem, euro, dinarem czy złotym?
Jak na początku nazywał się napój "Pepsi"?
W jaki nietypowy sposób walczył z Niemcami dr. Witaszek?
Czy bielik jest błędnie uważany za orła, podczas gdy faktycznie genetycznie bliżej mu do bocianów niż orłów?
Co to jest lód gorący?
Dlaczego warto jeść cynamon?
Dlaczego Aztekowie używali pałek zamiast ostrej broni?
Jaką część Twojego ciała stanowi woda?
Dlaczego korzystając z kolejki górskiej Formula Rossa w ZEA trzeba założyć specjalne okulary?
Jaki prezent otrzymała królowa Wiktoria po spaleniu chińskiego Pałacu Letniego?
Czyje nazwisko znajduje się nad wejściem do Parlamentu Europejskiego?
Czy zazdrość jest potrzebna w związku?
Co w przypadku kota działa alergicznie na ludzi?