wojna, 1939
4 IX 1939 w czasie tzw. krwawego poniedziałku w Częstochowie żołnierze Wehrmachtu zastrzelili na ulicach 300-500 mieszkańców

Amos Oz: "W Niemczech Żydzi kochali swój kraj. Rosyjscy Żydzi nie kochali Rosji bo była antysemicka ..."

Niemieckie ogłoszenie z 1942 roku na terenach okupowanej Polski

"Kolaboranci wśród Polaków rekrutowali się z marginesu społecznego, mętów, natomiast wśród Żydów na kolaborację poszły ..."

Antoni Marianowicz, wpis z dziennika 1996

23/24.02 1943 niemieccy oprawcy otoczyli wieś Paulinów w gm. Sterdyń - za udzielenie pomocy ukrywającym się Żydom ...

Simon Steinberger - sierżant armii Austro-Węgierskiej, 1916