historia
Starożytny Egipt - osiągnięcia, medycyna, wiara, przyczyny upadku
Około 3100 p.n.e. Horus Nermer (lub Horus Aba - możliwe, że to ta sama osoba) jednoczy dwie części Egiptu (Górny i Dolny Nil). Było to pierwsze na świecie scentralizowane państwo narodowe. W Azji zachodniej i środkowej istniały wprawdzie potężne państwa-miasta, które były w tym czasie bardziej rozwinięte w niektórych dziedzinach, jednak to Egipt właściwie od razu stał się potęgą o solidnych podstawach i trwał nieprzerwanie przez trzy tysiące lat.
Przyczyny upadku
Upadek państwa egipskiego ma związek z rozwojem potęgi urzędników, biurokracji i korupcji. Kiedy tylko władza centralna słabła, urzędnicy bezlitośnie to wykorzystywali. Urzędnicy, którzy zarządzali prowincjami (w zależności od okresu, od 32 do 42 prowincji) nie tylko odpowiadali za podatki, utrzymanie i budowę kanałów, prace rolne, pobór do wojska, bezpieczeństwo, sądownictwo, ale byli również pierwszymi kapłanami. Początkowo Nomarchowie (urzędnicy faraona na prowincję) byli w pełni uzależnieni od faraona, powoływania odbywały się albo dożywotnio, albo na jakiś określony czas. Z czasem Nomarchowie stawali się coraz potężniejsi, nie tylko posiadali własne fortuny, ale również armie. Urzędnicy wymuszali na faraonach (o słabej pozycji) coraz to nowe przywileje, w tym kluczowy - dziedziczność stanowisk. Urzędnicy de facto stali się w swoich prowincjach samodzielnymi władcami, co podkopało pozycję władzy centralnej i w końcu doprowadziło do upadku imperium. Przysłowiowym "gwoździem do trumny" był głód, który pojawiał się podczas nieurodzaju oraz zwiększenie potęgi majątków świątynnych. Majątki świątynne były jak państwa w państwie, miały własnych niewolników i bogactwa, były praktycznie zwolnione z podatków na rzecz faraona. Wraz ze wzrostem potęgi biurokracji rosła korupcja, która niszczyła państwo od środka. Ogromna wszechwładna biurokracja zawsze jest powiązana z gigantyczną korupcją. Faraonowie próbowali na różne sposoby ograniczyć biurokrację, a nawet zakazać korupcji, niestety nie byli w stanie już nic zrobić.
Dopiero trzy wieki pod panowaniem greckiej dynastii Ptolemeuszy, którą zapoczątkował syn Lagosa (jeden z dowódców Aleksandra Wielkiego) oraz późniejsze rządy Cezarów doprowadziły do zmniejszenia potęgi Nomarchów, za czasów rzymskich rządzili powoływani przez prefekta - stratedzy. Egipt był pod szczególną kuratelą, gdyż był spichlerzem Rzymu. Brak dostaw darmowego zboża mogło doprowadzić w rzymskich miastach do wrzenia i niepokojów. Dla władców Rzymu Egipt był więc niezwykle ważną prowincją.
Gigantyczne budowle - piramidy
Największa piramida zwana w starożytności "Horyzontem Cheopsa" została zbudowana w kwadracie o szerokości 230 metrów, przy wysokości 146 metrów (taras Pałacu Kultury w W-wie znajduje się na wysokości 114 metrów). Piramida była o 11 metrów wyższa, jednak z czasem, wykonany z szarej skały głębinowej (dioryt) stożek - zniknął. Szacuje się, że budowa piramidy trwała blisko 20 lat, a pracowało przy niej bez przerwy około 100 tysięcy ludzi. Niektórzy naukowcy twierdzą, że budowa mogła trwać zaledwie 10-15 lat. Do XIV wieku piramida była największą budowlą na świecie. Piramida zbudowana była z wapiennych bloków, z których budowano rdzeń, następnie okładano kamieniem oraz wapieniem. Wewnętrzne pomieszczenia robiono z alabastru, sam wierzchołek tworzono z diorytu. Granit stanowił dekorację piramidy. W Egipcie największe natężenie prac odbywało się w trakcie okresu kiedy wylewał Nil (prawie cztery miesiące w roku), wtedy rolnicy byli bezrobotni, a budowa piramidy wypełniała czas bezczynności. Szacuje się, że w tym okresie mogło pracować jednocześnie około 300 tysięcy ludzi. Przez cały rok nad budową czuwali odpowiedzialni za budowę inżynierowie.
Osiągnięcia, nauka ...
Egipskie piwo różni się znacznie od tego co produkuje się dzisiaj. Było gęstsze, bardziej pożywne i zawierało mnie alkoholu. Stosowane również było jako lek na oczy i skórę. Gatunków piwa mogło być nawet kilkanaście. Egipcjanie jako pierwsi na świecie zastosowali zamiast glinianych, miedziane naczynia, bo miały wpływ również na smak trunku.
Zebrane zboże w wielkich spichlerzach. Zapasy były przygotowywane na wypadek klęski nieurodzaju. W czasach rzymskich Egipt, ze względu na obfite plony, nazywany był spichlerzem Rzymu. Ma to związek z wylewami Nilu, muł sprawia, że ziemia była niezwykle urodzajna. Egipcjanie dbali również o rozwoju kanałów irygacyjnych i zwiększali dzięki temu wielkość pól uprawnych.
Egipcjanie niesamowicie rozwinęli górnictwo, niektóre kopalnie miały nawet 120 metrów głębokości Wydobywano głównie miedź, złoto i inne kruszce.W kopalniach pracowali głównie niewolnicy.
Szacuje się, że piśmiennych mieszkańców Egiptu było zaledwie 0,5-1%, dla porównania w starożytnym Rzymie prawie 20%.
Egipcjanie posługiwali się systemem dziesiętnym, ale nie znali zera. Brak zera sprawił, że rozwój matematyki nie był oszałamiający, Egipcjanie osiągnęli jednak mistrzostwo w używaniu ułamków. Potrafili za ich pomocą wyliczyć pola kwadratu, trójkąta, trapezu. a nawet stożka ściętego powierzchnię koła. Bez tych umiejętności nie można było stworzyć tak monumentalnych budowli, jak piramidy czy wspaniałe świątynie. Egipskie przybliżenie liczby Pi wynosiło na dzisiejsze wyliczenia 3,16049, czyli niewiele różniło się od tego co wiemy dzisiaj!
Choć Egipcjanie nie posiadali prawie żadnych urządzeń pomiarowych, to jednak ustalili, że rok kalendarzowy różni się od astronomicznego (co cztery lata różnica jednego dnia). Dlatego około 2770 roku p.n.e. wprowadzili dwa kalendarze, obrzędowy i astronomiczny, które zbiegały się po 1460 latach. Doszli do takich wniosków obserwując planety. Obserwowali pięć planet - Merkurego, Wenus, Marsa, Saturna i Jowisza. Ich znajomość matematyki nie pozwalała na wyliczenie orbity czy określenie przewidywanego położenia planet, mogli jedynie obserwować położenie i porównywać wyniki do wcześniejszych badań. Bolesław Prus w swojej książce "Faraon" błędnie założył, że Egipcjanie potrafili przewidywać zaćmienia słońca, niestety nie było to możliwe.
Medycyna
Egipcjanie parali się również medycyną. Większość przypisywanych Grekom osiągnięć medycyny ma korzenie egipskie. Lekarz musiał trzymać się ściśle określonych procedur, jeśli pacjent zmarł, a lekarzowi udowodniono odstępstwo od instrukcji mógł stracić rękę, albo zapłacić za błąd życiem. Takie podejście powodowało, że lekarze bali się eksperymentować i unowocześniać przekazywane od lat instrukcje. Medycyna więc nie rozwijała się należycie, a lekarze kształceni byli głównie w świątyniach. Diagnostyka była w miarę rozwinięta, obserwowali pacjenta, badali bolące miejsca, sprawdzali kał, nie mieli jednak praktycznie żadnej wiedzy o przyczynach chorób. Wierzono, że ból czy choroba jest wolą bogów lub działaniem złych duchów. Leczono ziołami lub lekami na bazie zwierzęcych preparatów - ususzonej sierści, owadów, insektów, utartych rogów, jadem żmij, a nawet krwią. Z tego typu składników przygotowywano leki, które tak jak dzisiaj mają trzy składniki - składnik czynny, pomocniczy i obojętny, który poprawiał smak i nadawał kształt. Egipcjanie stosowali również lewatywy.
Lekarze nie znali anatomii człowieka, wprawdzie podczas balsamowania poznawali wnętrzności to jednak nie potrafili odkryć nawet podstawowych funkcji. Uważali, że z serca płynie wszystko, krew, mocz, łzy, sperma, Powodem zacofania tej dziedziny nauki była religia, która zakazywała sekcji zwłok. Mumie były balsamowane w całości, bez uszkodzeń (wnętrzności umieszczano w specjalnych amforach), aby udająca się do podziemnego świata dusza była nienaruszoną całością.
Wiara i kapłani
Egipcjanie wierzyli, że Ziemia jest otoczoną przez morza płaską płytą. Mało interesowali się tym co jest daleko od znanych ich ziem. Znali krainy wzdłuż Nilu, dzisiejsze tereny Sudanu, Bliskim i Środkowym Wschodem, prawdopodobnie znali również tereny dzisiejszego Jemenu i wybrzeża Somalii, nazywali ją legendarną krainą Punt. Z zapisów wynika, że wiedzieli o istnieniu wysp greckich (Krety), jednak jest mało prawdopodobne, aby tam dotarli. Egipcjanie jednak nie lubili podróży, jeśli pływali to po Nilu, jeśli dłuższe podróże to tylko wzdłuż wybrzeża. Egipcjanie bali się oddalać od ojczyzny, obawiali się, że daleko od domu nikt nie zabalsamuje ich zwłok i nie pogrzebie w ojczystym obrządku. Bali się, że umrze nie tylko ciało, ale i dusza.
W VII - VI wieku Faraon zlecił wyprawę wzdłuż brzegów Afryki żeglarzom z Fenicji, którzy nie mieli problemów natury religijnej. Egipcjanie nie przykładali większej wagi do świata, tak więc i zostało po nich wiele map. Jeśli jakieś pozostały, to przede wszystkim mapy świata podziemnego, do którego przenosiły się zmarłe dusze.
Ireneusz Piotrzkowicz
Przyczyny upadku
Upadek państwa egipskiego ma związek z rozwojem potęgi urzędników, biurokracji i korupcji. Kiedy tylko władza centralna słabła, urzędnicy bezlitośnie to wykorzystywali. Urzędnicy, którzy zarządzali prowincjami (w zależności od okresu, od 32 do 42 prowincji) nie tylko odpowiadali za podatki, utrzymanie i budowę kanałów, prace rolne, pobór do wojska, bezpieczeństwo, sądownictwo, ale byli również pierwszymi kapłanami. Początkowo Nomarchowie (urzędnicy faraona na prowincję) byli w pełni uzależnieni od faraona, powoływania odbywały się albo dożywotnio, albo na jakiś określony czas. Z czasem Nomarchowie stawali się coraz potężniejsi, nie tylko posiadali własne fortuny, ale również armie. Urzędnicy wymuszali na faraonach (o słabej pozycji) coraz to nowe przywileje, w tym kluczowy - dziedziczność stanowisk. Urzędnicy de facto stali się w swoich prowincjach samodzielnymi władcami, co podkopało pozycję władzy centralnej i w końcu doprowadziło do upadku imperium. Przysłowiowym "gwoździem do trumny" był głód, który pojawiał się podczas nieurodzaju oraz zwiększenie potęgi majątków świątynnych. Majątki świątynne były jak państwa w państwie, miały własnych niewolników i bogactwa, były praktycznie zwolnione z podatków na rzecz faraona. Wraz ze wzrostem potęgi biurokracji rosła korupcja, która niszczyła państwo od środka. Ogromna wszechwładna biurokracja zawsze jest powiązana z gigantyczną korupcją. Faraonowie próbowali na różne sposoby ograniczyć biurokrację, a nawet zakazać korupcji, niestety nie byli w stanie już nic zrobić.
Dopiero trzy wieki pod panowaniem greckiej dynastii Ptolemeuszy, którą zapoczątkował syn Lagosa (jeden z dowódców Aleksandra Wielkiego) oraz późniejsze rządy Cezarów doprowadziły do zmniejszenia potęgi Nomarchów, za czasów rzymskich rządzili powoływani przez prefekta - stratedzy. Egipt był pod szczególną kuratelą, gdyż był spichlerzem Rzymu. Brak dostaw darmowego zboża mogło doprowadzić w rzymskich miastach do wrzenia i niepokojów. Dla władców Rzymu Egipt był więc niezwykle ważną prowincją.
Gigantyczne budowle - piramidy
Największa piramida zwana w starożytności "Horyzontem Cheopsa" została zbudowana w kwadracie o szerokości 230 metrów, przy wysokości 146 metrów (taras Pałacu Kultury w W-wie znajduje się na wysokości 114 metrów). Piramida była o 11 metrów wyższa, jednak z czasem, wykonany z szarej skały głębinowej (dioryt) stożek - zniknął. Szacuje się, że budowa piramidy trwała blisko 20 lat, a pracowało przy niej bez przerwy około 100 tysięcy ludzi. Niektórzy naukowcy twierdzą, że budowa mogła trwać zaledwie 10-15 lat. Do XIV wieku piramida była największą budowlą na świecie. Piramida zbudowana była z wapiennych bloków, z których budowano rdzeń, następnie okładano kamieniem oraz wapieniem. Wewnętrzne pomieszczenia robiono z alabastru, sam wierzchołek tworzono z diorytu. Granit stanowił dekorację piramidy. W Egipcie największe natężenie prac odbywało się w trakcie okresu kiedy wylewał Nil (prawie cztery miesiące w roku), wtedy rolnicy byli bezrobotni, a budowa piramidy wypełniała czas bezczynności. Szacuje się, że w tym okresie mogło pracować jednocześnie około 300 tysięcy ludzi. Przez cały rok nad budową czuwali odpowiedzialni za budowę inżynierowie.
Osiągnięcia, nauka ...
Egipskie piwo różni się znacznie od tego co produkuje się dzisiaj. Było gęstsze, bardziej pożywne i zawierało mnie alkoholu. Stosowane również było jako lek na oczy i skórę. Gatunków piwa mogło być nawet kilkanaście. Egipcjanie jako pierwsi na świecie zastosowali zamiast glinianych, miedziane naczynia, bo miały wpływ również na smak trunku.
Zebrane zboże w wielkich spichlerzach. Zapasy były przygotowywane na wypadek klęski nieurodzaju. W czasach rzymskich Egipt, ze względu na obfite plony, nazywany był spichlerzem Rzymu. Ma to związek z wylewami Nilu, muł sprawia, że ziemia była niezwykle urodzajna. Egipcjanie dbali również o rozwoju kanałów irygacyjnych i zwiększali dzięki temu wielkość pól uprawnych.
Egipcjanie niesamowicie rozwinęli górnictwo, niektóre kopalnie miały nawet 120 metrów głębokości Wydobywano głównie miedź, złoto i inne kruszce.W kopalniach pracowali głównie niewolnicy.
Szacuje się, że piśmiennych mieszkańców Egiptu było zaledwie 0,5-1%, dla porównania w starożytnym Rzymie prawie 20%.
Egipcjanie posługiwali się systemem dziesiętnym, ale nie znali zera. Brak zera sprawił, że rozwój matematyki nie był oszałamiający, Egipcjanie osiągnęli jednak mistrzostwo w używaniu ułamków. Potrafili za ich pomocą wyliczyć pola kwadratu, trójkąta, trapezu. a nawet stożka ściętego powierzchnię koła. Bez tych umiejętności nie można było stworzyć tak monumentalnych budowli, jak piramidy czy wspaniałe świątynie. Egipskie przybliżenie liczby Pi wynosiło na dzisiejsze wyliczenia 3,16049, czyli niewiele różniło się od tego co wiemy dzisiaj!
Choć Egipcjanie nie posiadali prawie żadnych urządzeń pomiarowych, to jednak ustalili, że rok kalendarzowy różni się od astronomicznego (co cztery lata różnica jednego dnia). Dlatego około 2770 roku p.n.e. wprowadzili dwa kalendarze, obrzędowy i astronomiczny, które zbiegały się po 1460 latach. Doszli do takich wniosków obserwując planety. Obserwowali pięć planet - Merkurego, Wenus, Marsa, Saturna i Jowisza. Ich znajomość matematyki nie pozwalała na wyliczenie orbity czy określenie przewidywanego położenia planet, mogli jedynie obserwować położenie i porównywać wyniki do wcześniejszych badań. Bolesław Prus w swojej książce "Faraon" błędnie założył, że Egipcjanie potrafili przewidywać zaćmienia słońca, niestety nie było to możliwe.
Medycyna
Egipcjanie parali się również medycyną. Większość przypisywanych Grekom osiągnięć medycyny ma korzenie egipskie. Lekarz musiał trzymać się ściśle określonych procedur, jeśli pacjent zmarł, a lekarzowi udowodniono odstępstwo od instrukcji mógł stracić rękę, albo zapłacić za błąd życiem. Takie podejście powodowało, że lekarze bali się eksperymentować i unowocześniać przekazywane od lat instrukcje. Medycyna więc nie rozwijała się należycie, a lekarze kształceni byli głównie w świątyniach. Diagnostyka była w miarę rozwinięta, obserwowali pacjenta, badali bolące miejsca, sprawdzali kał, nie mieli jednak praktycznie żadnej wiedzy o przyczynach chorób. Wierzono, że ból czy choroba jest wolą bogów lub działaniem złych duchów. Leczono ziołami lub lekami na bazie zwierzęcych preparatów - ususzonej sierści, owadów, insektów, utartych rogów, jadem żmij, a nawet krwią. Z tego typu składników przygotowywano leki, które tak jak dzisiaj mają trzy składniki - składnik czynny, pomocniczy i obojętny, który poprawiał smak i nadawał kształt. Egipcjanie stosowali również lewatywy.
Lekarze nie znali anatomii człowieka, wprawdzie podczas balsamowania poznawali wnętrzności to jednak nie potrafili odkryć nawet podstawowych funkcji. Uważali, że z serca płynie wszystko, krew, mocz, łzy, sperma, Powodem zacofania tej dziedziny nauki była religia, która zakazywała sekcji zwłok. Mumie były balsamowane w całości, bez uszkodzeń (wnętrzności umieszczano w specjalnych amforach), aby udająca się do podziemnego świata dusza była nienaruszoną całością.
Wiara i kapłani
Egipcjanie wierzyli, że Ziemia jest otoczoną przez morza płaską płytą. Mało interesowali się tym co jest daleko od znanych ich ziem. Znali krainy wzdłuż Nilu, dzisiejsze tereny Sudanu, Bliskim i Środkowym Wschodem, prawdopodobnie znali również tereny dzisiejszego Jemenu i wybrzeża Somalii, nazywali ją legendarną krainą Punt. Z zapisów wynika, że wiedzieli o istnieniu wysp greckich (Krety), jednak jest mało prawdopodobne, aby tam dotarli. Egipcjanie jednak nie lubili podróży, jeśli pływali to po Nilu, jeśli dłuższe podróże to tylko wzdłuż wybrzeża. Egipcjanie bali się oddalać od ojczyzny, obawiali się, że daleko od domu nikt nie zabalsamuje ich zwłok i nie pogrzebie w ojczystym obrządku. Bali się, że umrze nie tylko ciało, ale i dusza.
W VII - VI wieku Faraon zlecił wyprawę wzdłuż brzegów Afryki żeglarzom z Fenicji, którzy nie mieli problemów natury religijnej. Egipcjanie nie przykładali większej wagi do świata, tak więc i zostało po nich wiele map. Jeśli jakieś pozostały, to przede wszystkim mapy świata podziemnego, do którego przenosiły się zmarłe dusze.
Ireneusz Piotrzkowicz
