natura
Małe jeże (Erinaceidae)
Jeżowate – rodzina małych, naziemnych ssaków łożyskowych pokrytych sztywnymi włosami przekształconymi u niektórych w kolce, zaliczana do rzędu jeżokształtnych (Erinaceomorpha).
Żyją w Europie, Azji, Afryce oraz w Nowej Zelandii. Współcześnie jeże nie występują w naturze na terenie obu Ameryk. Zasiedlają środowiska leśne, trawiaste, a nawet pustynne. W Polsce występuje jeż zachodni, zwany europejskim i jeż wschodni. Jeże są spokrewnione z kretami, ryjówkami oraz almikami. W śladach kopalnych znane od oligocenu. Na obszarach Ameryki Północnej żyły do miocenu.
Jeże należą do stosunkowo dużych owadożernych. Mają ciało o krępej i mocnej budowie. Płaska, klinowata głowa o masywnej czaszce jest zakończona wydłużonym ryjkiem. Grzbiet i boki ciała są pokryte kolcami (podrodzina Erinaceinae) lub sztywnymi włosami. Kolce jeży to przekształcone włosy, zbudowane z keratyny. Jeże nie są jadowite, ale kiedy ich igły wbiją się w ciało, trudno je wyjąć. Kolce jeża są mocno osadzone w jego ciele, w przeciwieństwie do kolców jeżozwierza.
Kiedy jeż się przestraszy, zwija się w kulkę najeżoną kolcami oraz wydaje charakterystyczne posapywania. Taka technika obronna sprawdza się przeciwko większości drapieżników. Jedynie borsuki dzięki długim i mocnym pazurom nie są narażone na pokaleczenie i wobec nich jeże są bezbronne. Najbardziej niebezpiecznym miejscem dla jeży są drogi z odbywającym się na nich ruchem samochodowym, nie tylko na terenach leśnych, ale równie często w pobliżu siedzib ludzkich w sąsiedztwie parków i ogrodów, nawet w wielkich miastach.
Jeże prowadzą naziemny i nocny tryb życia. Potrafią się wspinać i pływać. Są wszystkożerne – żywią się ślimakami, dżdżownicami, jajami ptaków, małymi ssakami i płazami, ale głównie owadami. Wbrew ludowym przesądom (a także wbrew licznym bajkom), jeże nie jedzą jabłek. Jako ssaki zjadające owady i gryzonie przyczyniają się do zmniejszania populacji szkodników roślin uprawianych przez ludzi. Jeż jest w stanie podczas jednej nocy zjeść 200 gramów owadów. Kiedy jednak spożyje szkodniki zabite pestycydami, może ulec zatruciu. W klimacie umiarkowanym jeże zapadają w sen zimowy. Często zagrzebują się w stertach opadłych liści, aby przespać chłodny okres roku.
Poza okresem rozrodu prowadzą samotniczy tryb życia. Ciąża trwa od 40 do 58 dni. Samice jeży wydają 1-2 mioty w ciągu roku. Miot liczy najczęściej 3-4 młode. Większe gatunki jeży żyją 4-7 lat w naturze (rekord 16 lat), a mniejsze 2-4 (4-7 w niewoli).
Wiki
Żyją w Europie, Azji, Afryce oraz w Nowej Zelandii. Współcześnie jeże nie występują w naturze na terenie obu Ameryk. Zasiedlają środowiska leśne, trawiaste, a nawet pustynne. W Polsce występuje jeż zachodni, zwany europejskim i jeż wschodni. Jeże są spokrewnione z kretami, ryjówkami oraz almikami. W śladach kopalnych znane od oligocenu. Na obszarach Ameryki Północnej żyły do miocenu.
Jeże należą do stosunkowo dużych owadożernych. Mają ciało o krępej i mocnej budowie. Płaska, klinowata głowa o masywnej czaszce jest zakończona wydłużonym ryjkiem. Grzbiet i boki ciała są pokryte kolcami (podrodzina Erinaceinae) lub sztywnymi włosami. Kolce jeży to przekształcone włosy, zbudowane z keratyny. Jeże nie są jadowite, ale kiedy ich igły wbiją się w ciało, trudno je wyjąć. Kolce jeża są mocno osadzone w jego ciele, w przeciwieństwie do kolców jeżozwierza.
Kiedy jeż się przestraszy, zwija się w kulkę najeżoną kolcami oraz wydaje charakterystyczne posapywania. Taka technika obronna sprawdza się przeciwko większości drapieżników. Jedynie borsuki dzięki długim i mocnym pazurom nie są narażone na pokaleczenie i wobec nich jeże są bezbronne. Najbardziej niebezpiecznym miejscem dla jeży są drogi z odbywającym się na nich ruchem samochodowym, nie tylko na terenach leśnych, ale równie często w pobliżu siedzib ludzkich w sąsiedztwie parków i ogrodów, nawet w wielkich miastach.
Jeże prowadzą naziemny i nocny tryb życia. Potrafią się wspinać i pływać. Są wszystkożerne – żywią się ślimakami, dżdżownicami, jajami ptaków, małymi ssakami i płazami, ale głównie owadami. Wbrew ludowym przesądom (a także wbrew licznym bajkom), jeże nie jedzą jabłek. Jako ssaki zjadające owady i gryzonie przyczyniają się do zmniejszania populacji szkodników roślin uprawianych przez ludzi. Jeż jest w stanie podczas jednej nocy zjeść 200 gramów owadów. Kiedy jednak spożyje szkodniki zabite pestycydami, może ulec zatruciu. W klimacie umiarkowanym jeże zapadają w sen zimowy. Często zagrzebują się w stertach opadłych liści, aby przespać chłodny okres roku.
Poza okresem rozrodu prowadzą samotniczy tryb życia. Ciąża trwa od 40 do 58 dni. Samice jeży wydają 1-2 mioty w ciągu roku. Miot liczy najczęściej 3-4 młode. Większe gatunki jeży żyją 4-7 lat w naturze (rekord 16 lat), a mniejsze 2-4 (4-7 w niewoli).
Wiki
