psychologia
Mózg … wyrafinowany kłamca
Idziesz ulicą, mijasz ludzi, nagle ktoś przystaje i w przyjaznym geście wyciąga rękę, problem w tym, że nie masz pojęcia, kto to jest. Bez obaw, to raczej nie choroba oczu, ani też prozopagnozja (ślepota twarzy), w tym przypadku miałbyś nawet problem z rozpoznaniem własnej twarzy w lustrze. Ot tak po prostu mózg spłatał ci małego figla, bo to właśnie on odpowiada za to co widzimy, a że czasami są to bajki i konfabulacje. Przyjrzymy się temu zagadnieniu bliżej.
Mózg musi nas okłamywać i oszukiwać z wielu powodów. Dzieje się to szczególnie wtedy, kiedy człowiek po ciężkich przejściach ma przysłowiowego „doła”. Mózg tymczasem chce dalej żyć, domagać się „cukrowego paliwa” i cieszyć się pełnią szczęścia, a tutaj problemy. Cóż więc może zrobić? Kłamać, kłamać i jeszcze raz kłamać „koloryzując” świat.
Jeśli więc coś „na świeżo" wydaje się ciężkie i trudne to z czasem mózg spycha takie wspomnienia tak daleko, że nie jesteśmy w stanie ich przywołać. Przykładowo, małżonkowie już kilka lat po rozwodzie mogą mieć kłopoty z ustaleniem, co było powodem rozstania, ciężki poród dla kobiety już po kilku miesiącach może okazać się pięknym niepowtarzalnym przeżyciem. Nasz mózg ohydnie kłamie, ale robi to wyłącznie dla naszego dobra. Emocje dodatkowo podkreślają wagę naszych wspomnień, zarówno tych pozytywnych, jak i niestety tych negatywnych. Przykładowo, jeśli jesteśmy świadkami potwornego wypadku, może pozostawić to w nas trwały ślad, być może już zawsze będziemy bać się jazdy samochodem.
Warto również wiedzieć, że mózg nie odróżnia tego co było, od tego co sobie wyobraziliśmy. Przykładowo, wystarczy wyobrazić sobie granie na gitarze, dla mózgu to taka sama informacja jakbyśmy grali naprawdę. Jak to się dzieje? Wyobraźmy sobie 100 miliardów komórek nerwowych, połączonych ponad trylionem synaps, w sumie razem jakieś 5,8 miliona wyjątkowych kilometrów autostrad. W jednej sekundzie mózg bombardowany jest 11 mln bodźców - zapachowych, wzrokowych (prawie 80 proc. wrażeń dociera tą drogą), dźwięków, myśli, z tego wybiera …... kilkadziesiąt ! To nie żart, kilkadziesiąt bodźców dociera do naszej świadomości i tworzy obraz rzeczywistości. Zaledwie 2 proc. aktywności mózgu ma formę świadomych myśli ! Co z resztą? Trafia do podświadomości i bezpośrednio nie bierze udziału w procesie postrzegania …. i czeka. To co więc widzimy jest bardzo subiektywne i zależy od bardzo wielu czynników, w tym indywidualnie kształtowanych wspomnień. Czarny kot może być dla nas biały, ktoś brzydki dla jednej osoby wydaje się odpychający dla drugiej wręcz przeciwnie. Wszystkie braki mózg idealnie wypełni tym co ma do dyspozycji. To jakby patrzeć na mocno wybrakowane puzzle, wszystkie braki nasz pokładowy komputer uzupełni czymś co wydaje mu się sensowne na bazie naszych wspomnień. Przyznacie, że możliwości kreowania różnych obrazów imponujące. Jednak z drugiej strony jest to piękne, bo umożliwia wręcz niesamowitą różnorodność. Ile razy zadawaliście pytanie „co ona w nim widzi?”. Odpowiedź na tak postawione pytanie jest zapewne znacznie bardziej złożone, jednak na pewno jednym z winowajców jest nasz „cukrowy ściemniacz” :) Może zabrzmi to kontrowersyjnie, ale dzięki tej całej „wybiórczości” mogliśmy przetrwać. Wyobraźmy sobie, że nagle cały ten informacyjny bałagan impulsów dociera do naszej głowy i każe nam decydować, czy aby na pewno dostrzeżemy wtedy zbliżające się niebezpieczeństwo? Wąż, który pełznie w stronę jaskini, czy lew, który ukrywa się w trawie, to są ważne informacje z punktu widzenia naszego przeżycia i to sugeruje nam mózg, pozostałe informacje mózg przyzwyczaił się brać na siebie. Moim skromnym zdaniem to dobry układ.
Nie ma możliwości, że nagle zaczniemy postrzegać świat taki jaki on jest naprawdę. Właściwie tylko niemowlęta patrzą na świat bez mózgowej interpretacji. Dla mózgu sen czy jawa to jedno i to samo. Nawet muzyka, czy słuchamy z głośników, czy odtwarzamy dźwięku z głowy, dla mózgu nie ma to większego znaczenia. Mózg śni na jawie około dwóch tysięcy razy w ciągu dnia, czasami świadomie, czasami nie. Bohater grany przez Leonardo DiCaprio w filmie „Incepcja” Christophera Nolana w pewnym momencie nie wie, co jest snem, a co rzeczywistością. Może to nazbyt duże przejaskrawienie, ale tak właśnie jest. Podczas snu aktywne są te same obszary mózgu jak na jawie. Jedynie różnica jest taka, że nie są uaktywnione obszary odpowiedzialne za ruch, do mózgu nie docierają również impulsy związane z obsługą zmysłów, słowem … jesteśmy głusi, ślepi i całkowicie sparaliżowani, no może nie całkowicie :)
Indywidualizm nie dotyczy tylko samego postrzegania, ale również dotyczy koloru, zapachu, czy dźwięków. Każdy człowiek widzi świat inaczej, nie tylko z powodu różnych wspomnień. Ma to związek również z wielkością kory wzrokowej (odpowiada za analizę bodźców wzrokowych). W zależności od osoby zmienia się również "jakość" bodźców wzrokowych. Kora wzrokowa ma bowiem różne wielkości, czasami różnice mogą być aż trzykrotne. Różnice wynikają również z odmienności płci. Kobieta będąc np.: świadkiem wypadku zapamięta więcej szczegółów niż mężczyzna, który zapamięta lepiej sam kontekst wydarzenia.
Statystycznie ponoć około 80 proc. ludzi jest optymistami. W tym przypadku nie ma większego znaczenia, co sami o sobie sądzimy. Po prostu, mózg woli myśleć pozytywnie, promuje czynniki pozytywne ignorując mniej pozytywne. Dlatego wielkie napisy na paczkach papierosów o szkodliwości palenia nie bardzo mają sens, bo i tak stwierdzimy, że akurat nas to nie dotyczy, w końcu znajomy znajomego dożył 100 lat paląc jak smok :)
Ireneusz Piotrzkowicz
Fragment książki "Dlaczego zebra ma paski?"
Mózg musi nas okłamywać i oszukiwać z wielu powodów. Dzieje się to szczególnie wtedy, kiedy człowiek po ciężkich przejściach ma przysłowiowego „doła”. Mózg tymczasem chce dalej żyć, domagać się „cukrowego paliwa” i cieszyć się pełnią szczęścia, a tutaj problemy. Cóż więc może zrobić? Kłamać, kłamać i jeszcze raz kłamać „koloryzując” świat.
Jeśli więc coś „na świeżo" wydaje się ciężkie i trudne to z czasem mózg spycha takie wspomnienia tak daleko, że nie jesteśmy w stanie ich przywołać. Przykładowo, małżonkowie już kilka lat po rozwodzie mogą mieć kłopoty z ustaleniem, co było powodem rozstania, ciężki poród dla kobiety już po kilku miesiącach może okazać się pięknym niepowtarzalnym przeżyciem. Nasz mózg ohydnie kłamie, ale robi to wyłącznie dla naszego dobra. Emocje dodatkowo podkreślają wagę naszych wspomnień, zarówno tych pozytywnych, jak i niestety tych negatywnych. Przykładowo, jeśli jesteśmy świadkami potwornego wypadku, może pozostawić to w nas trwały ślad, być może już zawsze będziemy bać się jazdy samochodem.
Warto również wiedzieć, że mózg nie odróżnia tego co było, od tego co sobie wyobraziliśmy. Przykładowo, wystarczy wyobrazić sobie granie na gitarze, dla mózgu to taka sama informacja jakbyśmy grali naprawdę. Jak to się dzieje? Wyobraźmy sobie 100 miliardów komórek nerwowych, połączonych ponad trylionem synaps, w sumie razem jakieś 5,8 miliona wyjątkowych kilometrów autostrad. W jednej sekundzie mózg bombardowany jest 11 mln bodźców - zapachowych, wzrokowych (prawie 80 proc. wrażeń dociera tą drogą), dźwięków, myśli, z tego wybiera …... kilkadziesiąt ! To nie żart, kilkadziesiąt bodźców dociera do naszej świadomości i tworzy obraz rzeczywistości. Zaledwie 2 proc. aktywności mózgu ma formę świadomych myśli ! Co z resztą? Trafia do podświadomości i bezpośrednio nie bierze udziału w procesie postrzegania …. i czeka. To co więc widzimy jest bardzo subiektywne i zależy od bardzo wielu czynników, w tym indywidualnie kształtowanych wspomnień. Czarny kot może być dla nas biały, ktoś brzydki dla jednej osoby wydaje się odpychający dla drugiej wręcz przeciwnie. Wszystkie braki mózg idealnie wypełni tym co ma do dyspozycji. To jakby patrzeć na mocno wybrakowane puzzle, wszystkie braki nasz pokładowy komputer uzupełni czymś co wydaje mu się sensowne na bazie naszych wspomnień. Przyznacie, że możliwości kreowania różnych obrazów imponujące. Jednak z drugiej strony jest to piękne, bo umożliwia wręcz niesamowitą różnorodność. Ile razy zadawaliście pytanie „co ona w nim widzi?”. Odpowiedź na tak postawione pytanie jest zapewne znacznie bardziej złożone, jednak na pewno jednym z winowajców jest nasz „cukrowy ściemniacz” :) Może zabrzmi to kontrowersyjnie, ale dzięki tej całej „wybiórczości” mogliśmy przetrwać. Wyobraźmy sobie, że nagle cały ten informacyjny bałagan impulsów dociera do naszej głowy i każe nam decydować, czy aby na pewno dostrzeżemy wtedy zbliżające się niebezpieczeństwo? Wąż, który pełznie w stronę jaskini, czy lew, który ukrywa się w trawie, to są ważne informacje z punktu widzenia naszego przeżycia i to sugeruje nam mózg, pozostałe informacje mózg przyzwyczaił się brać na siebie. Moim skromnym zdaniem to dobry układ.
Nie ma możliwości, że nagle zaczniemy postrzegać świat taki jaki on jest naprawdę. Właściwie tylko niemowlęta patrzą na świat bez mózgowej interpretacji. Dla mózgu sen czy jawa to jedno i to samo. Nawet muzyka, czy słuchamy z głośników, czy odtwarzamy dźwięku z głowy, dla mózgu nie ma to większego znaczenia. Mózg śni na jawie około dwóch tysięcy razy w ciągu dnia, czasami świadomie, czasami nie. Bohater grany przez Leonardo DiCaprio w filmie „Incepcja” Christophera Nolana w pewnym momencie nie wie, co jest snem, a co rzeczywistością. Może to nazbyt duże przejaskrawienie, ale tak właśnie jest. Podczas snu aktywne są te same obszary mózgu jak na jawie. Jedynie różnica jest taka, że nie są uaktywnione obszary odpowiedzialne za ruch, do mózgu nie docierają również impulsy związane z obsługą zmysłów, słowem … jesteśmy głusi, ślepi i całkowicie sparaliżowani, no może nie całkowicie :)
Indywidualizm nie dotyczy tylko samego postrzegania, ale również dotyczy koloru, zapachu, czy dźwięków. Każdy człowiek widzi świat inaczej, nie tylko z powodu różnych wspomnień. Ma to związek również z wielkością kory wzrokowej (odpowiada za analizę bodźców wzrokowych). W zależności od osoby zmienia się również "jakość" bodźców wzrokowych. Kora wzrokowa ma bowiem różne wielkości, czasami różnice mogą być aż trzykrotne. Różnice wynikają również z odmienności płci. Kobieta będąc np.: świadkiem wypadku zapamięta więcej szczegółów niż mężczyzna, który zapamięta lepiej sam kontekst wydarzenia.
Statystycznie ponoć około 80 proc. ludzi jest optymistami. W tym przypadku nie ma większego znaczenia, co sami o sobie sądzimy. Po prostu, mózg woli myśleć pozytywnie, promuje czynniki pozytywne ignorując mniej pozytywne. Dlatego wielkie napisy na paczkach papierosów o szkodliwości palenia nie bardzo mają sens, bo i tak stwierdzimy, że akurat nas to nie dotyczy, w końcu znajomy znajomego dożył 100 lat paląc jak smok :)
Ireneusz Piotrzkowicz
Fragment książki "Dlaczego zebra ma paski?"
